Tο δέντρο είναι που βλέπει
René Char
[…] Το μικρό αυτό βιβλίο είναι συνδυασμός άσκησης, προσπάθειας, αγάπης για την ποίηση. Η δυσκολία είναι να «γυρίσεις» τούτην εδώ την κατά βάσιν επιγραμματική ποίηση από μια γλώσσα σε μια άλλη. Τα κομμάτια που επιλέγονται -ελάχιστο δείγμα από τον ποιητικό ποταμό του Ρενέ Σαρ- είναι θαρρείς χαραγμένα όχι πάνω σε χαρτί αλλά σε πέτρα: σμιλεύουν το χρόνο πασχίζοντας να τον νικήσουν. Ο Σαρ ανήκει στους ποιητές της «αντίστασης», τότε που ο κόσμος -πρώτιστα ο ευρωπαϊκός-, χωρισμένος στα δύο, είχε παραδοθεί στην ύβρη του πολέμου. Μα είναι ακόμη από τη γενιά εκείνη που κατάλαβε ότι κάτι δεν πάει καλά με τον δυτικό πολιτισμό, μένοντας ωστόσο μέσα στα όρια του «ανθρωποκεντρικού», όσο το επιτρέπει αυτό σ’ έναν ποιητή η έμπνευσή του, και η «αίσθηση» ότι από κάπου αλλού έρχεται ο λόγος του, ότι η φωνή του ανεβαίνει από κάποια πυρπολημένα έγκατα της ανθρώπινης ιστορίας και διασταυρώνεται με το ανείπωτο, χωρίς πολλές φορές να το καταλαβαίνει. Η ποίηση του Σαρ διαθέτει μια ρωμαλεότητα, ένα ψυχικό σθένος, που δεν αφήνει απ’ έξω ούτε την τρυφερότητα, ούτε την ανθρωπιά, ούτε την επιδίωξη της αλήθειας, την αποκρυστάλλωσή της σε στίχο, την εγκατάστασή της μέσα στην ποίηση. […] (από τον πρόλογο του Σωτήρη Γουνελά)
Βίος Αγίου Ανδρέου του Σαλού
Ο όσιος Ανδρέας ο Σαλός, Σκύθης την καταγωγή, έζησε τον ι΄ αιώνα στην Κωνσταντινούπολη όπου είχε μεταφερθεί ως δούλος και όπου έδρασε προσποιούμενος τον σάλο, τον «έξηχο», ύστερα από θεία προτροπή που έλαβε σε δράμα του. Ο παρών βίος του είναι έργο του Ιερέως Νικηφόρου, φίλου και πνευματικού του οσίου, ενός εκ των πρεσβυτέρων του ναού της Αγίας Σοφίας, και πρέπει να έχει γραφεί περί τα τέλη του ι’ αιώνα. Για τη μετάφραση λάβαμε υπ’ όψιν μόνο το κείμενο της εκδόσεως Migne PG 111, 627-888 (λείπει το κεφάλαιο 22), χωρίς να το συμπληρώσουμε με κείμενα άλλων κωδίκων. Αποφύγαμε, επίσης, γλωσσικές, ιστορικές ή άλλες παρατηρήσεις και επεξηγήσεις, εφόσον σκοπός μας δεν είναι η φιλολογική παρουσίαση του έργου, αλλά η όσον το δυνατόν πλησιέστερη μεταφορά του στη ομιλούμενη σήμερα ελληνική γλώσσα αποπειρώμενοι να διατηρήσουμε το ύφος και τη συγκίνηση που προκαλεί το έξοχο κείμενο του πρωτοτύπου. Η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του Οσίου Ανδρέου του Σαλού την 28η Μαΐου.
Βίωμα καλοσύνης
Lydie Dattas
Μετάφραση – Επίμετρο: Σωτήρης Γουνελάς
Όσο πιο πολύ η ζωή με απομακρύνει από σένα, τόσο περισσότερο η αγάπη μου αυξάνει με τον καιρό, θαρρείς και τρεφόταν από τον χαμό σου και μεγάλωσε μαζί του, καταλαμβάνοντας σιγά σιγά όλη τη θέση. Μου είσαι τόσο κοντά από τότε που δεν είσαι πια εδώ, σε βαθμό που έγινες η ψυχή μου και που πλάι σου ακόμα και οι ζωντανοί, οι πιο τρυφερά αγαπημένοι, φαντάζουν νεκροί. […]
Μολονότι γνωρίζω τώρα τί μου δίδασκε η καλοσύνη σου, οι λέξεις μου λείπουν πάντα για να εκφράσω όλη την ουσία και να πω τη γλυκύτητα των άσπιλων χτύπων της καρδιάς σου. Ό,τι και να λέμε, δεν λέμε τελικά τίποτα από αυτό που μας καίει αληθινά. Αυτό που αγαπούμε, το φυλάει η σιωπή.
Για την κατάργηση των κομμάτων
Simone Veil
Με σχόλιο του ΑΝΤΡΕ ΜΠΡΕΤΟΝ και επίμετρο του φιλοσόφου ΑΛΑΙΝ
Όταν υπάρχουν κόμματα σε μία χώρα, προκύπτει αργά ή γρήγορα μια τέτοια κατάσταση πραγμάτων, ώστε είναι αδύνατο να παρέμβουμε αποτελεσματικά στα δημόσια δρώμενα χωρίς να ενταχθούμε σε κόμμα και να παίξουμε το παιχνίδι. Οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται για τα κοινά, επιθυμεί να ενδιαφερθεί αποτελεσματικά. Έτσι αυτοί που έχουν ιδιαίτερη μέριμνα για το δημόσιο αγαθό, είτε παύουν να το σκέφτονται και στρέφονται σε κάτι άλλο, είτε περνούν από τη δοκιμασία των κομμάτων. Αλλά και σε τούτη την περίπτωση οι έγνοιες που παρουσιάζονται αποκλείουν τη μέριμνα για το δημόσιο αγαθό.
Τα κόμματα είναι ένας θεσπέσιος μηχανισμός, χάρη στον οποίο, σε ολόκληρη την επικράτεια μιας χώρας, δεν βρίσκεις ούτε έναν που να συγκεντρώνει την προσοχή του για να διακρίνει εν μέσω των δημόσιων πραγμάτων το αγαθό, τη δικαιοσύνη, την αλήθεια.
Γουνελάς Σωτήρης (Gounelas Sotiris)
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949. Παρακολούθησε μαθήματα γαλλικής και ελληνικής φιλολογίας στο Παρίσι (1970 – 1976) αλλά γρήγορα προτίμησε να προσανατολιστεί στη μελέτη της φιλοσοφίας και τη συγγραφή. Τα πρώτα του βιβλία εκδίδονται στον «Κέδρο» και είναι ποιητική γραφή σε πεζό:Σαπφώ Ι, 1976, Σαπφώ ΙΙ, 1978. Η ενασχόλησή του με τον Πλάτωνα τον βοήθησε να ανακαλύψει την ορθόδοξη χριστιανική παραδοση. Η γνωριμία με τον Π. Νέλλα το 1982 τον φέρνει στη Σύναξη. Από το 1986-1997 έχει την ευθύνη της έκδοσης του περιοδικού. Μετέφρασε: Γκενόν, Βέιλ, Μπερντιάεφ, Φλωρένσκι, Ντεσέιγ. Επιμελείται τη σειρά «Γέφυρες» στον «Αρμό» Συνεργάζεται με τα περιοδικά Σύναξη, Νέα Εστία, Θεολογία, Νέα Ευθύνη και μέχρι πρόσφατα με τις εφημερίδες Καθημερινή και Ελευθεροτυπία.
Η ελληνική και πατερική βυζαντινή φιλοσοφία
Βασίλειος Τατάκης
Είναι γνωστό ότι η χριστιανική παράδοση και η θεολογία πολλά οφείλουν (θετικά και αρνητικά) στη συνάντηση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος (και φιλοσοφίας) με το Πνεύμα της Εκκλησίας και την Αλήθεια της. Η συνάντηση αυτή έχει κατά καιρούς «παρουσιαστεί» υπό διάφορες μορφές και συχνά έχει τροφοδοτήσει αιρετικές ή άλλες παρεκκλίσεις. Με την πρόθεση να ακούσουμε πώς μιλάει για τη συνάντηση ένας λαμπρός μελετητής, ο Βασίλειος Τατάκης, και με την ελπίδα ότι θα θελήσουμε να καταλάβουμε τις προεκτάσεις της συνάντησης αυτής στο σημερινό μας περίγυρο, εκδίδουμε το κείμενο αυτό που είναι κάτι σαν σύνοψη της ευρύτερης μελέτης του «Η βυζαντινή φιλοσοφία». Για να βοηθήσουμε την καλύτερη κατανόηση των «αιώνιων» αυτών ζητημάτων, επισυνάπτουμε στο τέλος, ως Επίμετρο, μελέτημα του θεολόγου Νίκου Ματσούκα που, μεταξύ άλλων, σχολιάζει το έργο του Β. Τατάκη και διαλέγεται μ’ αυτό.
Η κρίση του πολιτισμού
Σωτήρης Γουνελάς
Κρίση του ανθρώπου, απώλεια του νοήματος
Ο συγγραφέας του βιβλίου, αντλώντας από το πεδίο της ποίησης, της φιλοσοφίας και της θεολογίας, εξετάζει κεντρικές όψεις του πολιτισμού στο κατώφλι του 2000. Προβαίνει σε συνολική «ανασύνθεση» με άξονες άμεσης ή πλάγιας αναφοράς την πλατωνική και πατερική παράδοση και την συνέχειά τους (κοντινή ή μακρινή) μέσα από το έργο νεώτερων δημιουργών όπως: Ν. Μπερντιάγεφ, Σιμόνης Βέιλ, Γ. Σαραντάρη, Π. Γιαννόπουλου, Σπ. Κυριαζόπουλου, Φ. Κόντογλου, Ζ. Λορεντζάτου, π. Δ. Στανιλοάε…