Εγκόλπιον επιστημονικής έρευνας
π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός
Πώς γράφεται ένα επιστημονικό βιβλίο; Ποια μέθοδο ακολουθεί ο συγγραφέας του; Απάντηση στο ερώτημα αυτό προσπαθεί να δώσει αυτή η εργασία. Αφορμή στην σύνταξή της έδωσε η ένταξη στο Πρόγραμμα του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά το έτος 1982-83 και του μαθήματος «Μεθοδολογία Επιστημονικής Ερεύνης». [. . .]
Εγχειρίδιον (Αλληλογραφία Ρωμανίδου και Τρεμπέλα)
Αλληλογραφία π. Ι. Σ. Ρωμανίδου και καθ. Π. Ν. Τρεμπέλα (Καταγραφή ενός θεολογικού διαλόγου)
«Η αλληλογραφία μεταξύ του π. Ιωάννου Ρωμανίδου και του Καθηγητού Παναγιώτου Τρεμπέλα, την οποία δημοσιεύει ο π. Γεώργιος Μεταλληνός, με ειδική εισαγωγή και επιμέλεια, είναι ενδιαφέρουσα από κάθε πλευρά και νομίζω ότι θα πλουτίσει την θεολογική επιστήμη […] Τα κείμενα της αλληλογραφίας θα πρέπει να μελετηθούν χωρίς να κρίνουμε τα πρόσωπα, αλλά να δούμε την προσπάθεια που έκαναν για την επαναφορά της ορθοδόξου θεολογίας στις πηγές της. Και κυρίως να δούμε την ορθόδοξη θεολογία του π. Ιωάννου Ρωμανίδου, όπως φάνηκε στην διατριβή του, που αργότερα συμπλήρωσε με νεώτερες παρατηρήσεις, όπως και την μαχητικότητα του νέου αυτού θεολόγου που δεν γνώριζε την ελληνική πραγματικότητα και εξεπλάγη που την συνάντησε, και δεν υπεχώρησε από τις απόψεις του, αλλά συγχρόνως να δούμε και την μαχητικότητα του Παναγιώτου Τρεμπέλα, σε μια, νομιζόμενη από αυτόν, διαφοροποίηση διαφόρων θεολογικών θέσεων. Και τελικά πρέπει να εκτιμήσουμε πως και οι δύο συναντήθηκαν ακριβώς γιατί είχαν αγαθή πρόθεση». Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγ. Βλασίου κ. Ιερόθεος
Εκκλησία και πολιτεία στην ορθόδοξη παράδοση
π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός
Η ανά χείρας μελέτη του καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημιού Αθηνών, αιδεσιμολογιωτάτου Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Μεταλληνού, υπό τον τίτλον «Εκκλησία και Πολιτεία στην ορθόδοξη Παράδοση», είναι διάλεξις, δοθείσα τη 15 Μαίου 1996, εις το Δημοτικόν Πνευματικόν κέντρον Καλαμάτας (Πανταζοπούλειον Λαϊκήν Σχολήν), διοργανωθείσα υπο του εν Καλαμάτα «Συλλόγου προς διάδοσιν των Γραμμάτων», βραβευθέντος υπό της Ακαδημίας Αθηνών. Την διάλεξιν παρηκολούθησε πολυπληθές εκλεκτόν ακροατήριον κληρικών και λαϊκών, ενεποίησε δέ αρίστην εντύπωσιν. Εις το τελος της αναπτύξεώς του θέματος, παρεκάλεσα τον διαπρεπή καθηγητήν να αποδεχθεί προτασίν μου, ίνα η Ιερά Μητρόπολις Μεσσηνίας εκδώση την διάλεξιν τάυτην, η οποία είναι επίκαιρος και πολλού ενδιαφέροντος, κατατοπιστική και καθοδηγητική. Ευχαριστώ δε, και απο ταύτης της θέσεως, τον λαμπρόν ομιλητήν δια την υπ’ αυτού αποδοχήν της προτάσεώς μου. Η μελέτη περιλαμβάνει τας εξής επτά παραγράφους. Η εκκλησιαστική κοινωνία. Η αλλαγή του 4ου αιώνα. Ιερωσύνη και βασιλεία. Πράξη και πατερικότητα. Η αλλοτρίωση. Ενδοελλαδικές παραμορφώσεις.Το αίτημα του «χωρισμού». Παράρτημα. Πολιτειοκρατία: ο μόνιμος εφιάλτης της Εκκλησίας μας.
Η θεολογική μαρτυρία της εκκλησιαστικής λατρείας
π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός
(…) Η θρησκεία νοείται ως φανέρωση και πραγμάτωση (εσωτερικά ή εξωτερικά) της φυσικής αξιολογικής ροπής του ανθρώπου, πού κατευθύνεται προς το θείο, ανεξάρτητα από τον τρόπο, κατά τον οποίο αυτό νοείται. Η ροπή αυτή ονομάζεται θρησκευτικότητα και είναι, όπως γενικά σχεδόν πιστεύεται, έμφυτη στον άνθρωπο. Η λατρεία, εξ άλλου, συνιστά πραγμάτωση του σκοπού της θρησκείας, της (πραγματικής ή φανταστικής) συναντήσεως του πιστεύοντος υποκειμένου με το πιστευόμενο αντικείμενο, στα όρια όμως όχι τόσο της ατομικής, όσο της ομαδικής-συλλογικής αναφοράς της λατρεύουσας κοινότητας στο λατρευόμενο θείο. Η λατρεία αποβαίνει εξωτερίκευση της πίστεως και ευσέβειας ή του θρησκευτικού βιώματος του λάτρου και της λατρεύουσας ομάδας προς το θείο, στο οποίο προσφέρεται όλη ή ύπαρξη, για να επιτευχθεί ή συνάντηση και αισθητή κοινωνία μαζί του. Εύστοχα δε, έχει επισημανθεί ότι «το φαινόμενον της θρησκευτικής λατρείας είναι μία εκ των σπουδαιότερων εκδηλώσεων του γνησίου θρησκευτικού βιώματος, κατά το οποίον ό άνθρωπος συνάπτει ζώσαν προσωπικήν σχέσιν προς το θείον ή το άγιον». (…)
Η κίνηση της «Ζωής» στην Ελλάδα
Christoph Maczewski
Συμβολή στο πρόβλημα της παραδόσεως της Ανατολικής Εκκλησίας
Η Ουνία
Χθες και σήμερα
(…) Λέγοντας «Ουνία», εννοούμε ένα θρησκευτικοπολιτικό σχήμα που επινοήθηκε από τον Παπισμό για τον εκδυτικισμό της μη λατινικής Ανατολής, την πνευματικοπολιτική δηλαδή υποταγή της στην εξουσία του Πάπα. Συνδέεται, δηλαδή, με την επεκτατική πολιτική του Παπισμού, της συνεπέστερης έκφρασης του ευρωπαϊκού φεουδαρχισμού, ο οποίος με το Κράτος του Βατικανού συνεχίζεται ως τις ημέρες μας. (…)
Ήθος ελευθερίας
π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός
Ερευνητικές συμβολές στην ιστορία και θεολογία της ρωμαίικης ελληνικότητας
- Η Εκκλησία της Ελλάδος και η «Μακεδονική Εκκλησία»
- Ο σοφός Ευγένιος Βούλγαρης, Περί Πάπα και Παπισμού
- Ο μύθος περί ξένων επιδράσεων σε έργα του αγίου Νικόδημου Αγιορείτου
- Καλβίνος και Καλβινισμός στην Ελλάδα
- Ο Βολταίρος. Προσωποποίηση του άθεου Διαφωτισμού για τούς παραδοσιακούς Ορθοδόξους
- Κριτική θεώρηση των όρων «Φιλελληνισμός» και «Φιλέλληνες» κ.α.
Με τις συγκεκριμένες μελέτες επιχειρείται να δοθούν απαντήσεις σε ανοικτά ακόμη στην έρευνα ερωτήματα, αλλά και καταβάλλεται συνάμα η προσπάθεια για την κάλυψη κενών η αναθεώρηση απόψεων πού ίσχυαν στο παρελθόν. Γίνεται πλούσια χρήση Αρχειακών Πηγών των τελευταίων αιώνων, η διερεύνηση των οποίων προσδίδει στην ιστορική έρευνα πληρότητα και αξιοπιστία.
Λόγος ως αντίλογος
π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός
Θεολογικά δοκίμια
[…] Τα δέκα θεολογικά δοκίμια αυτού του Τόμου, δημοσιευμένα στα τελευταία χρόνια σε διάφορα περιοδικά και επετειακές εκδόσεις ή και αδημοσίευτα ακόμη, προσφέρουν στον αγαπητό αναγνώστη τη μαρτυρία του συγγραφέα για διάφορα θέματα, που απασχολούν τη θεολογική σκέψη της εποχής μας. Επιχειρούν να αρθρώσουν ένα θεολογικό λόγο σε συγκεκριμένες προκλήσεις, με τη γνωστή (πια) προσπάθεια του συντάκτη τους, να συνδυάζει τη «θεωρία» με την πρακτικότητα. Αυτός άλλωστε είναι και ο σκοπός πάντοτε της (ορθοδόξου) θεολογίας: να αγγίζει τα άμεσα προβλήματα της ζωής, προσφέροντας Χριστό, δηλαδή υπαρκτή αλήθεια, στις ανθρώπινες αναζητήσεις. […]
Μεταλληνός π. Γεώργιος (Metallinos Georgios)
Ὁ πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Μεταλληνός γεννήθηκε στήν Κέρκυρα (1940) καί περάτωσε ἐκεῖ τήν ἐγκύκλιο παιδεία του (1958). Ἔλαβε τά πτυχία Θεολογίας (1958-1962) καί Φιλολογίας (1964-1967) στό Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν. Μετά τήν ἐκπλήρωση τῆς στρατιωτικῆς του θητείας ὡς ἁπλός στρατιώτης (1963-1965), διορίστηκε ἐπιστημονικός βοηθός στήν ἕδρα Πατρολογίας καί τό 1969 μετέβη γιά μεταπτυχιακές σπουδές στήν τότε Δ. Γερμανία (Βόννη καί Κολωνία), ὅπου ἔμεινε μέχρι τό 1975. Ἐνδιάμεσα ἔκανε σπουδές καί ἔρευνες ἀρχειακές στήν Ἀγγλία. Τό 1971 εἰσῆλθε στίς τάξεις τοῦ κλήρου στή Γερμανία καί ἔγινε διδάκτωρ Θεολογίας (Ἀθήνα) καί Φιλοσοφίας–Ἱστορίας (Κολωνία). Ἀπό τό 1984 καθηγητής στή Θεολογική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ἐδίδαξε Ἱστορία καί Πνευματικό Βίο κατά τήν μεταβυζαντινή περίοδο, Ἱστορία καί Θεολογία τῆς Λατρείας καί Βυζαντινή Ἱστορία. Διετέλεσε Κοσμήτωρ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς ἀπό 1-9-2004 ἕως 31-8-2007, ὁπότε καί ἀφυπηρέτησε, διατελῶν πλέον ὁμότιμος Καθηγητής. Την ποιμαντική του δραστηριότητα ἀναπτύσσει στόν πανεπιστημιακό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀντίπα στό χῶρο τῆς Ὀδοντιατρικῆς Σχολῆς.