Οι γάμοι του ουρανού και της γης

Σαράντος Ι. Καργάκος

Ο Παπαδιαμάντης ως οξύτατος παρατηρητής και κριτής των κοινωνικών πραγμάτων ήταν αδύνατο να αγνοήσει την πολιτική. Δεν είναι αυτός πού εισέρχεται στην πολιτική άλλ’ η πολιτική είναι αυτή πού διεισδύει στο έργο του και αυτός ευθαρσώς τοποθετείται έναντι αυτής. Όσοι ταυτίζουν την πολιτική με κάποιες διακηρύξεις ή με κάποια μορφή ένταξης, ασφαλώς δυσκολεύονται να τοποθετήσουν τον Παπαδιαμάντη σε κάποιο ιδεολογικό ράφι. Ο Παπαδιαμάντης δεν πλησίασε το λαό, ήταν ο ίδιος λαός κι έμεινε ως το τέλος της ζωής του ένας απλός άνθρωπος του λαού, χωρίς να ντρέπεται για την ιδιότητα του αυτή.

Ζωή Αντωνοπούλου – Τρεχλή

Η φιλοσοφία της Νεωτερικότητας έχει σπάσει τους δεσμούς της με την ελληνική και τη μεσαιωνική Αρχαιότητα. Κομβικό σημείο αυτής της ξένωσης είναι η ανθρωποκεντρική και αντιτελεολογική τάση της νεώτερης φιλοσοφίας, πράγμα που σημαίνει ότι δεν γίνεται πια παραδεκτή η παραδοσιακή ιεραρχία των ουσιών. Η νεωτερική φιλοσοφία προβάλλεται ως αντι-μεταφυσική, αφού δεν νοείται μεταφυσική δίχως ορισμένη ιεράρχηση των επιπέδων του είναι. Από την άλλη, η απαλλαγή από τη μεταφυσική απαιτεί έναν άλλο μύθο στον οποίο να μπορεί να αποδοθεί η επιβολή της σημασίας. Η νεωτερική φιλοσοφία κατασκευάζει λοιπόν το μύθο της ratio, της λογικής που εδρεύει στην αυτονομημένη ατομική διάνοια. Η επινόηση της ratio σημαίνει το τέλος της «θεολογικής εικόνας για τον κόσμο και τον άνθρωπο», εφόσον η ratio στρεφόταν καταρχήν ενάντια σε κάθε ετερόνομο προσδιορισμό της σκέψης και της δράσης του ανθρώπου. Μια απόπειρα ανίχνευσης των προϋποθέσεων εκείνων που, στον πολύ ανθρώπινο χώρο της πολιτικής, κατέστησαν αναγκαία τη μεταφυσική «αυταπάτη» αποτελεί η παρούσα μελέτη. Από την Αρχαία Ελλάδα στη Νεωτερικότητα, με ενδιάμεσο σταθμό το παρεξηγημένο Βυζάντιο: αυτή είναι η πορεία.

 Κώστας Ζουράρις

Μαρτυρίκια προσωποκεντρικής πολιτικής

… Επομένως ο Απόστολος Παύλος, εξίσου τραγικός κυνικός, διαπιστώνει ότι, για τα εδώ και τα τώρα των ανθρώπων, τα πάντα θα είναι πάντοτε ένα αίνιγμα μέσα από καθρέφτη, κι ότι όση πραγματική ζωή ζούμε βλέποντας στον καθρέφτη, άλλη τόση αληθινή γνώση αποκτούμε «εν αινίγματι», μέσα στο αεί ρευστόν της πολιτικής… Δήλον ότι, «άρτι», σ’ αυτό το Εδώ παντοτινό Τώρα, οι άνθρωποι-πολίτες, τα ατομικά μας «δικαιώματα», τα πεφυσιωμένα «συστήματα», οι φουσκωμένες «κατακτήσεις» του πολιτισμού, το σύνολο της απληστίας μας, ή και η ευθυδικία των ισρροπιών μας, άπασα η απανταχού δομική ανισορροπία της ες αεί εριστικής μας κοινωνίας, όλοι οι άνθρωποι – πολίτες – κοινωνοί, «άρτι», και ξανά άρτι, άχρι καιρού συντελείας του ακόσμου τούτου Κόσμου, «άρτι», βλέπουμε και παραμένουμε μέσα στο Αίνιγμα… Στο περίπου, στο πτωτικόν, στο φθοροποιόν και ες αεί εφθαρμένον… Τόσο βλέποντες, τόσο «ειδότες, επαΐοντες, επιστήμονες», όσο το αίνιγμα… Τόσο βέβαιοι για τα κοινωνικά μας συστήματα, όσο το αίνιγμα…

Κώστας Ζουράρις

Θουκυδίδης Αρχέτυπος

Ο Κώστας Ζουράρης έρχεται να καταδείξει πως η θουκυδίδεια ανάγνωση της ιστορίας όχι απλώς προϋποθέτει την τραγική ανάγνωση του κόσμου, αλλά, πολύ περισσότερο, πως αυτή είναι η μόνη δυνατή ιστορική και πολιτική επιστήμη.

Θεόδωρος Ι. Ζιάκας

Το αίνιγμα της ελληνικής ταυτότητας
Ειδική εισαγωγή

Το ελληνικό πρόβλημα σχετίζεται με ένα συγκεκριμένο ανθρωπολογικό φαινόμενο: Την αναπόφευκτη μηδενιστική αποσύνθεση του Ατόμου, όταν φτάσει στην ολοκλήρωσή του. Και τους δύο δρόμους που τότε ανοίγονται: τον ευρύχωρο της υποστροφής σε ένα νέο κολεκτιβισμό και τον στενό και τεθλιμμένο της μεταλλαγής του Ατόμου σε Πρόσωπο και της συναφούς διαφυγής της κοινότητας από την πόλωση ατομοκεντρισμού-κολεκτιβισμού. Ο νεωτερικός άνθρωπος, που τόσο εύκολη έχει την αλαζονική κριτική, ήδη καλείται να αντιμετωπίσει το ίδιο πρόβλημα και μάλιστα σε πλανητική κλίμακα. Είναι τώρα η σειρά του να δει πόσα απίδια παίρνει ο σάκος.