Καλλίπολις Ψυχή (Μικρό Μέγεθος)

Στέλιος Ράμφος

Απόλογος για τον Μαρξ και λόγος για τον Καστοριάδη

(. . .) Η φιλοσοφία κινδυνεύει ακριβώς από την ρευστότητα των συμβεβηκότων, όταν τα αντιμετωπίζει ως δεδομένα ουσιαστικά. Εξ ου και επιλέγει τον αφηρημένο λόγο, προκειμένου να βαδίσει ανενόχλητα. Η ανάμιξη με τα περιστατικά και τα συμπαρομαρτυρούντα κάνει μία συνεπή σκέψη να φαίνεται ή και να γίνεται ασυνεπής. Ο φιλοσοφικός λόγος είναι μια πάλη με το χρόνο και το χώρο, που σχετικοποιούν την αλήθεια. Πρέπει να μην υποκύψει στη φθορά του σχετικού, οπότε προτιμά να διακυβεύεται η ουσία. Γι’ αυτό και του μένει μόνο η ποίηση της ενοράσεως, η συμφωνία των ιδεών ως μέσον συγκινήσεως. Δεν είναι ψυχρό κατασκεύασμα, ούτε ψυχρός ο κατασκευαστής. (. . .)

Στέλιος Ράμφος

Νόστος, Αυτοσχόλιο, Η πολιτεία του Νέου Θεολόγου, Η απιστία του Θωμά.

Ο τόμος «Ιθάκη και Ιθαγένεια» περιλαμβάνει κείμενα της δεκαετίας του 1970 και των αρχών του 1980. Η «Πολιτεία του Νέου Θεολόγου» τυπώνεται για τρίτη φορά, ενώ ανέκδοτο είναι μόνο το «Αυτοσχόλιο». Τα υπόλοιπα έχουν εκδοθεί και προ πολλών ετών εξαντληθεί, ώστε να κυκλοφορούν κάποτε σε φωτοτυπίες από χέρι σε χέρι. Τα περιεχόμενα του βιβλίου έχουν κυρίως χαρακτήρα ερμηνευτικό. Στις περιπτώσεις του Ηρακλείτου, του Ομήρου ή του αποστόλου Θωμά πρόκειται για εργασία επί κειμένων, στην περίπτωση του Νέου Θεολόγου η ερμηνευτική προσέγγιση έχει μεγαλύτερες φιλοδοξίες και πλατύτερον ιστορικό ορίζοντα: ερευνάται η βυζαντιακή καταβολή του νέου ελληνισμού και συζητούνται κάποια καταστατικά πνευματικά του προβλήματα. Τούτο το δοκίμιο έχει κάτι διακηρυκτικό, εξ ου και η αφοριστική απόκλιση του ύφους, η ανομοιότης, θα έλεγα, με τα πλαϊνά και συνομήλικά του κείμενα. Διατρέχει τις φράσεις του ένα πάθος γα το σχήμα, χωρίς ανάλογη επιμονή για τα καθέκαστα. Το καλύτερο που μπορεί κανείς να προσφέρει σε μια παράδοση, δεν είναι να την υπερασπίζεται άνευ όρων, αλλά να την κοιτά κατάματα.

Στέλιος Ράμφος

Η σύνθεσι του ελληνικού με τον σύγχρονο πολιτισμό γίνεται όταν υπερβούμε την ψυχική μας ανωριμότητα, η οποία δεν αποτελεί εγγενή όρο της εθνικής μας υπάρξεως αλλά μακροχρόνια ιστορικήν αγκύλωσι. Τότε και μόνον τότε ζωηφόρα στοιχεία της πνευματικής μας παραδόσεως, όπως η μυθική αντίληψις ή ο αποφατισμός, θα ελευθερώσουν τις δυνάμεις που αιώνες τώρα υπνώττουν μέσα τους και θα συμβάλουν ώστε να αναπτυχθή αυτοσυνείδητη εσωτερικότης και να επιτευχθή η ζητούμενη ενότης της ψυχής με τον εαυτό. Τίποτε σ’ αυτή την ενότητα δεν προμηνύει ένα άτομο κλειστό· πλείστα αντιθέτως προαναγγέλλουν έναν άνθρωπο σταθερά ανοικτό και εγρήγορο στην αγωνία του συνανθρώπου. Περιεχόμενα: – Σημείωσι – Οδεύουμε προς ακμή – Πρόσωπο, άτομο, μύθος και ιστορία – Επιστολή προς τον Πρωθυπουργό – Το νόημα και το ανόμημα – Μαρασμός «δωρεάν», ανθοφορία με τίμημα – Η υπόθεσι Οτσαλάν εις την υπόθεσι Ελλάς – Η βία των πυραύλων και η βία του Σταυρού – Απελευθέρωσι αδυναμιών ή απελευθέρωσι δυνάμεων – Το θέατρο του παρελθόντος – Τι μας επιφυλάσσει η ελπίδα. – Θερμότης και ψυχρότητα στον λόγο – Παπαδιαμάντης και Ντοστογιέφσκυ

Στέλιος Ράμφος

Όσο οι Έλληνες θα κυνηγούμε απαντήσεις, θα αναζητούμε γεωγραφική ταυτότητα και θα προβληματιζώμαστε αν ανήκουμε στην Ανατολή ή στην Δύσι· όταν μάθουμε να ρωτάμε, θα ανακαλύψουμε ότι το όλο ζήτημα ήταν περί όνου σκιάς. Ψάχνουμε σε σημεία του ορίζοντος, ενώ ζούμε σε λάθος χρόνο. Όθεν η αντιφατικότης μας, η σύγχυσι αξιών, η ασχήμια των έργων μας. Το πουθενά του χρόνου μας πληρώνουμε ως έλλειψι κριτηρίων. Δεν μας λείπει η Ανατολή· μας λείπει όμως ο προσ-ανατολισμός, ένα γερό πάτημα που να σπρώχνη τις ψυχές προς τον καινούργιο χρόνο της δικής τους Ανατολής και αλήθειας. Μας λείπει η εντός Ανατολή, που είναι και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

Στέλιος Ράμφος

Μία καλοκαιρινή ευτυχία τρίζει, Ιστορία στην κόψη του χρόνου, Έλληνες και Ταλιμπάν, Φθόνος Τρόμος Πόλεμος, Διάφορα

Στην Χημεία της μνήμης και του μέλλοντος ο Στέλιος Ράμφος συγκεντρώνει άρθρα με μελέτες και συνεντεύξεις που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1995 και 2003. Με τα κείμενα αυτά, ο συγγραφέας σχολιάζει γεγονότα και πράγματα που βοηθούν να καταλάβουμε καλύτερα πως προέκυψε η σημερινή κατάσταση. Γιατί το διακύβευμα της περιόδου εκείνης ήταν, εν πολλοίς, η πορεία της χώρας προς τον εκσυγχρονισμό ή την παρακμή.

Ο αναγνώστης του βιβλίου θα έχει την ευκαιρία να σκεφθεί τις σημερινές δραματικές εξελίξεις ως προϊόν εσωτερικής ρήξεως μιας κοινωνίας η οποία έχασε την ευκαιρία μιας θετικής εξέλιξης επειδή ακριβώς ο λαϊκισμός την εμπόδισε να δώσει στην κίνησή της ιστορική δυναμική.