Ουσία και ορισμός
Η προβληματική της ενότητος εις τα οικεία κεφάλαια των «Μετά τα φυσικά» του Αριστοτέλους
[…] Στην μελέτη μας επιχειρούμε να δείξουμε τους δύο διαφορετικούς δρόμους που ακολουθεί ο Αριστοτέλης, προκειμένου να καταδείξει την ενότητα του λόγου της ουσίας. Ο πρώτος δρόμος, ο οποίος βασίζεται στη μέθοδο της λογικής διαιρέσεως, αναδεικνύει και τον τρόπο με τον όποιον θεμελιώνεται η ενότης της κατά τον λόγον ουσίας, του είδους. Προσπαθούμε να φωτίσουμε τόσο το πλατωνικό υπόβαθρο αυτής της μεθόδου, όσο και τα σημεία στα οποία εστιάζεται η αριστοτελική κριτική στη διαιρετική Διαλεκτική της Ακαδημίας. Ο δεύτερος δρόμος, ο οποίος συνίσταται σε μία καθαρώς οντολογική προσέγγιση του προβλήματος της ενότητος του ορισμού, καταλήγει στην εξήγηση των αιτίων της ενότητος της ίδιας της συναμφοτέρου ουσίας, και -βαθύτερα- στην εξήγηση των αιτίων της ενότητος ύλης και μορφής. Προσπαθούμε να δείξουμε ότι τα αίτια αυτά εντοπίζονται σε τρία διαφορετικά επίπεδα -στο πεδίον της Φύσεως, των εν γενέσει και φθορά όντων, στο πεδίον της Οντολογίας, και στο πεδίον της Μεταφυσικής- και επιχειρούμε να ερμηνεύσουμε την αναγωγή των αιτίων από το ένα πεδίον στο άλλο. Μέσα στα πλαίσια του εγχειρήματος αυτού δίδεται ιδιαίτερη έμφασις στη διάκριση του αιτίου της ενότητος της ουσίας, όπως αυτό παρουσιάζεται στο τέλος του Ζ΄ βιβλίου, από το αίτιον της ενότητος της ουσίας, όπως αυτό παρουσιάζεται στο τέλος του Η΄ βιβλίου. […] (από τον πρόλογο της συγγραφέως)
€ 19.07 € 15.26
- Επιπρόσθετες Πληροφορίες
- Αξιολογήσεις (0)
| Weight | 0.50 kg |
|---|---|
| Dimensions | 17 x 24 cm |
| Συγγραφέας | Μελίνα Γ. Μουζάλα |
| Σελίδες | 216 |
| isbn13 | 978-960-527-378-1 |
Be the first to review “Ουσία και ορισμός”
You may also like…
Μουζάλα Γ. Μελίνα
Επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
ΣΠΟΥΔΕΣ Απολυτήριο Λυκείου από το Α΄ Τοσίτσειο- Αρσάκειο Λύκειο Εκάλης. Βαθμός: Άριστα Πτυχίο Κλασσικής Φιλολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλολογίας. Βαθμός: Λίαν καλώς. Πτυχίο Φιλοσοφίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Τομέας Φιλοσοφίας. Βαθμός: Άριστα Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Τομέας Φιλοσοφίας. Βαθμός: Άριστα Διδακτορική Διατριβή : Το πρόβλημα της κινήσεως και της μεταβολής εις την Φυσικήν ακρόασιν του Αριστοτέλους(1996-2002).
Related Products
Νίτσε για καλό γούστο
Στέλιος Ράμφος
Αφορμές πνευματικού αναπροσανατολισμού
Διάλογος του συγγραφέα με τα πολύ κρίσιμα έργα του Νίτσε: «Πέρα του καλού και του κακού» & «Γενεαλογία της ηθικής». Με τα έργα του αυτά ο Γερμανός φιλόσοφος επιχειρεί να δείξει ότι οι ηθικές αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού διέβρωσαν τα θεμέλια της επιστήμης και συνέβαλαν αποφασιστικά στην εξασθένηση του ανθρώπου της Δύσης. Στις θέσεις αυτές του Νίτσε, ο Στέλιος Ράμφος κάνει τις δικές του υπογραμμίσεις, εγείρει τις ενστάσεις του και θέτει τα δικά του ερωτηματικά. Σκοπός του είναι να προτείνει ένα κείμενο εργασίας και όχι απλά ανάγνωσης. Αντιμετωπίζει τη λογική του όπως ξετυλίγεται στην ακολουθία των αφορισμών, λογική της ζωής ως πολιτισμού. Επιλέγει τα δύο βιβλία του Νίτσε «Πέρα του καλού και του κακού» &. «Γενεαλογία της ηθικής», ως πιο μεστά, πιο προκλητικά και πιο δύσκολα από όλα τα έργα του. Όπως αναφέρει στον πρόλογό του, ο συγγραφέας, «…φθάνουμε να αναρωτιόμαστε αν όντως μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αλήθεια και ηθική, αν πρέπει να αρνηθούμε συνολικά αυτές τις θεμέλιες αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού για να τον σώσουμε… Παρακολουθώ, σχολιάζω και σκέπτομαι. Δεν επιδοκιμάζω ούτε αποδοκιμάζω αλλά συζητώ τόσο αυτό που λέει ο Νίτσε όσο και αυτό που τον τυραννεί. Το «καλό γούστο» όπως και ίδιος θα έλεγε, απαιτεί να μην διακρίνεις. Οι σημειώσεις είναι στην πραγματικότητα υπογραμμίσεις και ερωτηματικά από την νιτσεϊκή κατανόηση της αλήθειας με όρους θελήσεως, της ηθικής με όρους ενοχικής συνειδήσεως και πιο πίσω για την ανελέητη κριτική που ασκεί και τα των δημοκρατιών της ισότητος και των δικαιωμάτων εν ονόματι μιας ιεραρχικής κοινωνίας και ενός ιεραρχικού πολιτισμού. Δεν γράφω ως κάτοχος της αλήθειας, αλλά μόνο με την προϋπόθεση της αλήθειας μπορώ να ανοίξω διάλογο με την νιτσεϊκή αλήθεια ως απόρριψη κάθε αλήθειας στο όνομα της ερμηνείας της…»
Φιλόσοφος και θείος έρως
Στέλιος Ράμφος
Από το Συμπόσιον του Πλάτωνος στους Ύμνους θείων ερώτων του αγίου Συμεών, το επίκλην Νέου θεολόγου
Νεο – εμπειρισμός και μεταφυσική
Σταύρος Δ. Πάνου
Η εργασία αυτή είναι καρπός ενός σεμιναρίου που άρχισα, πριν από κάποια χρόνια, με τους φοιτητές μου στο Μόναχο. Άλλες υποχρεώσεις δεν μου επέτρεψαν παρά μόλις τώρα να τη δω και πάλι και να της δώσω μια διαφορετική μορφή. Να την κάνω όσο το δυνατόν πιο προσιτή στο ευρύτερο κοινό και ιδιαίτερα σε όλους όσους αγαπούν το στοχασμό και, σε μια δύσκολη εποχή σαν τη δική μας, δεν εφησυχάζουν, αλλά σκέφτονται δημιουργικά. Η προσπάθεια συρρίκνωσης της φιλοσοφικής σκέψης από την τεχνολογία και τον μονοδιάστατο επιστημολογικό μοντερνισμό, η συχνά μονοσήμαντη αίσθηση της πραγματικότητας κάνουν αναγκαία την προσέγγιση ενός σημαντικού θέματος, όπως αυτό της μεταφυσικής. Ενός θέματος που υπαγορεύει η φύση της ίδιας της φιλοσοφικής σκέψης. Ο διάλογος με το νεο-εμπειρισμό, που αποτελεί πρόδρομο και της «αναλυτικής φιλοσοφίας» και των ποικίλων τάσεων της σύγχρονης επιστημολογίας, γίνεται σε σχέση και σε αναφορά με το πρώτο και έσχατο ερώτημα της φιλοσοφίας, το ερώτημα για το ον και το νόημα. […] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)
Η έννοια του Θεού μετά το Άουσβιτς
Hans Jonas
Μία από Ιουδαίων φωνή
Από την στιγμή που παρέδωσε τον εαυτό του σ’ ένα κόσμο εν τω γίγνεσθαι, ο Θεός δεν έχει τίποτε άλλο να δώσει. Τώρα μένει ο άνθρωπος να δώσει σ’ Εκείνον. Κι αυτό μπορεί να το κάνει αν στην ζωή του επαγρυπνεί ώστε να μην συμβαίνει πολύ συχνά ή να μην συμβαίνει εξ αιτίας του να μετανιώνει ο Θεός που άφησε τον κόσμο να γίνει και να γίνεται.
Η κοινωνική ουτοπία του Πλάτωνος
Trubetskoy Yevgeny Nikolayevich
Ένα κείμενο άγνωστο ακόμα στην Ευρώπη, του οποίου αξία αποτελεί μιά πρώτη προσέγγιση της ορθοδόξου παραδόσεως και των αρχαίων κλασικών από τον Ευγένιο Τρουμπετσκόι, ένα εκ των κυριοτέρων εκπροσώπων της ρωσικής αναγεννήσεως του 19ου αιώνος:
«Εικοσιδυόμιση αιώνες πέρασαν από τον θάνατο του φιλοσόφου. Εμείς όμως εξακολουθούμε να βρισκόμεθα στον σπήλαιό του και να παρατηρούμε στους τοίχους τις σκιές για τις οποίες εκείνος μίλησε. Πίσω μας η αυγή του ιδίου φωτός μας καλεί προς τα άνω. Εμάς όμως μας εμψυχώνει μία άγνωστη σ’ αυτόν χαρά και ελπίδα. Πιστεύουμε στην απόλυτη, οριστική νίκη της ζωής επί του θανάτου. Και γνωρίζουμε τον δρόμο προς την έξοδο, τον δρόμο προς την αιώνια πολιτεία. Μας τον απεκάλυψε ο Λόγος ο οποίος «νενίκηκεν τον κόσμον».
Ψυχή άρα ζωή
Βασίλης Μπετσάκος
Ο αποφατικός χαρακτήρας της αριστοτελικής θεωρίας της ψυχής
Για την αριστοτελική εκδοχή της ορθολογικότητας η γνώση δεν αποβλέπει στο κλείσιμο και την ολοκλήρωση, στον απαρτισμό μιας αυθεντικής περιγραφής του κόσμου. Ο Έλληνας φιλόσοφος δεν ενστερνίζεται την νεωτερική πίστη ότι η γλώσσα-γνώση μπορεί να αποτυπώσει με απόλυτη ακρίβεια την κοσμική, κοινωνική και ψυχική πραγματικότητα, και να την ερμηνεύσει στην πληρότητα του βάθους της. Η θεωρητική του πράξη εδράζεται στην πεποίθηση ότι το απροσδιόριστο υπάρχει ακριβώς ως τέτοιο, ότι κάθε ορθολογικός γνωστικός καθορισμός αφήνει ένα μη καθορισμένο και μη ορθολογικό κατάλοιπο, ότι η αναγκαιότητα και η ενδεχομενικότητα συνυφαίνονται, ότι η ψυχή παραμένει πάντοτε έτερη αυτού που η λογική διαύγαση οροθετεί ως ψυχή. Μέσα στη φιλοσοφία του Αριστοτέλη αναδύεται η κριτική ορθολογική γνωσιοθεωρία του· ο πυρήνας των κριτηρίων της δεν είναι συντακτικός αλλά κοινωνικός-πολιτικός. Λογικότητα είναι κυρίως η δυνατότητα να κοινωνείται το νόημα της απόφανσης, να λειτουργεί αυτή ως κοινός λόγος. Η γνώση μπορεί να αληθεύει μόνο εκ των υστέρων, ως κοινωνικό γεγονός ανταπόκρισης των αφαιρετικών διατυπώσεων στην εμπειρία των δεκτών. Έτσι, η αριστοτελική θεωρία της ψυχής παραμένει ορθολογικά επιστημονική, χωρίς να φθονεί την απόλυτη ακρίβεια ενός νοησιαρχικού οικοδομήματος, χωρίς να δεσμεύεται από ανυπέρβλητες αξιωματικές αρχές, χωρίς να θηρεύει την εσωτερική συνέπεια ενός αυτοτροφοδοτούμενου συστήματος. Ο Αριστοτέλης σχετικοποιεί τις κλειστές κατασκευές και τις μηχανιστικές ερμηνείες· υποσκάπτει αποφατικά όποιες βεβαιότητες υποβάλλονται από την διδασκαλία του, αρνείται να υποκαταστήσει την αλήθεια των πραγμάτων με την διατύπωσή της. Δεν θεωρεί την λογική απόδειξη ως αποκλειστική μέθοδο παραγωγής της γνώσης· την εντάσσει σ’ εκείνη την γνωστική πράξη που ενεργοποιεί ολόκληρη την ανθρώπινη ύπαρξη την ριζωμένη στον κόσμο και την κοινωνία. Αυτή η εμπράγματη γνώση είναι όντως γνώση υπαρξιακή. Ο αποφατικός ορθολογισμός του Αριστοτέλη οδεύει στους αντίποδες του ρασιοναλισμού: απλά στη ζωή.
Χρονικό ενός καινούργιου χρόνου (πανόδετο)
Στέλιος Ράμφος
Αφορμές πνευματικού αναπροσανατολισμού
Το βιβλίο αυτό δεν το περίμενα: γράφτηκε σαν παρένθεση κατά παραγγελίαν. Τον Νοέμβριο 1994 καθημερινή εφημερίδα μου ζήτησε επίμονα μακράς πνοής κυριακάτικη ολοσέλιδη συνεργασία με θέματα δικής μου επιλογής. Συμφώνησα υπό τον όρο τα άρθρα να εκτυπωθούν στα ελληνικά -δηλαδή με το πολυτονικό σύστημα-, πράγμα το οποίον η διεύθυνση απεδέχθη, οπότε άρχισα να γράφω και να παραδίδω κείμενα. Η έναρξη των δημοσιεύσεων είχε ορισθεί για την Πρωτοχρονιά 1995. Όταν όμως έφθασε η ώρα, η δημοσίευση ανεβλήθη και συνέχισε να αναβάλλεται, ενώ εξακολουθούσα να παραδίδω υλικό, μέχρις ότου ζητώντας προς τα μέσα του Μαΐου να σαφηνισθεί επιτέλους η κατάσταση μου διεμηνύθη, χωρίς περισσότερες εξηγήσεις, ότι η συνεργασία με την εφημερίδα ματαιώνεται. Εν τω μεταξύ η σειρά των άρθρων, πλην του τελευταίου, ήταν έτοιμη και δεν μου έκανε καρδιά να μην τη συμπληρώσω. Αλλά τώρα δεν με απασχολούσε πια το ευρύ κοινό της εφημερίδας και το άρθρο μετεβλήθη σε αρκετά απαιτητικό και εκτενές μελέτημα: βρήκα την ευκαιρία να εξηγηθώ εν τινι μέτρω για τον χαρακτήρα της εξατομικεύσεως. Η «ευκαιρία» τούτη ίσως κράτησε περισσότερο απ’ ό,τι λογάριαζα, πάντως η σειρά των άρθρων για τη σημερινή Ελλάδα ως πνευματικό ζήτημα, έστω άνισα, ολοκληρώθηκε. Σ’ αυτά πρόσθεσα τρία σημειώματα περί ζωγραφικής (το πρώτο του 1983, και δύο επόμενα του 1995), μια διάλεξη περί παιδείας στο Κολλέγιο Αθηνών (1991), δημοσιευμένη αργότερα στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» (Νοέμβριος 1992), και παρέδωσα το βιβλίο, με μικρές προσθήκες και διορθώσεις, προς εκτύπωσιν.
Γενάρχες πεπρωμένων (Μούσες 30)
Στέλιος Ράμφος
Το αίσθημα της «μορφής» στον Σολωμό και της «συνέχειας» στον Παπαρρηγόπουλο
Μυθολογία της εποχής μας αποτελεί η ελευθερία του ατόμου ως δυνατότης επικοινωνίας καθολικής, που παύει να βιώνεται σαν ομφαλοσκοπική νοσταλγία του εαυτού, για να περιχωρήση τον πλησίον και το μέλλον, να συνδέση την δημιουργικότητα με την εσωτερική άνοιξι και την ευθύνη. […] Αν ο Παπαρρηγόπουλος εισηγήθηκε τον μύθο της ελληνικής αθανασίας, ο Διονύσιος Σολωμός διεκδίκησε το θαύμα της αναστάσεως, όχι ως φυσικό βεβαίως γεγονός αλλά ως εσωτερική αναγέννησι στον θρίαμβο της εκπλήξεως.
Σαν διφορούμενο άγγιγμα (Μούσες 27)
Στέλιος Ράμφος
Ο τίτλος του βιβλίου δηλώνει τον διφορούμενο και γι’ αυτό συχνά δραματικό χαρακτήρα ενός κόσμου ο οποίος ανασαίνει ελεύθερα και συγχρόνως ασφυκτιά στην ατμόσφαιρα των επιλογών του. Το ερώτημα είναι: πώς περνούμε από την τυραννική ανελαστικότητα των μονοσήμαντων αληθειών στην ωριμότητα της αποδοχής του πολυσήμαντου. Από τα περιεχόμενα τα πρώτα έξι κείμενα έχουν ήδη δημοσιευθεί, ενώ το επίμετρο για το ρεμπέτικο και την καθολικότητα του μοναδικού μαζί με τα τέσσερα τελευταία κείμενα είναι ανέκδοτα.
Τριώδιον
Ράμφος Στέλιος
Τόπος υπερουράνιος. Η παλινωδία του Παπαδιαμάντη. Μελέτη θανάτου.
Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τα βιβλία: Τόπος υπερουράνιος, Η παλινωδία του Παπαδιαμάντη, Μελέτη θανάτου. Το πρώτο εκυκλοφόρησε αρχομένου του 1975· το δεύτερο τον Απρίλιο 1976· το τρίτο τον Οκτώβριο 1980. Ο Τόπος και η Μελέτη εκδίδονται τώρα για τρίτη φορά, ενώ η Παλινωδία για δεύτερη. Οι εργασίες αυτές αποτελούν ενότητα υπό την έννοια ότι ό αναγνώστης παρακολουθεί-προγραμματικά στο Τόπος υπερουράνιος, τοπογραφικά στα δύο αλλά- τα πρώτα φανερώματα ενός προβληματισμού, ό οποίος εξακολουθεί να αναπτύσσεται με μεθοδικώτερη έρευνα και πιο επίμονη σκέψι. Ουσιαστική αλλαγή δεν επέφερα στα αρχικά κείμενα. Προσήρμοσα μόνο το τυπικό και την ορθογραφία στις προσωπικές μου πεποιθήσεις και διώρθωσα κάποια -μετρημένα στα δάκτυλα- άκομψα έως ασαφή των σημεία.
There are no reviews yet.