Ουσία και ορισμός
Η προβληματική της ενότητος εις τα οικεία κεφάλαια των «Μετά τα φυσικά» του Αριστοτέλους
[…] Στην μελέτη μας επιχειρούμε να δείξουμε τους δύο διαφορετικούς δρόμους που ακολουθεί ο Αριστοτέλης, προκειμένου να καταδείξει την ενότητα του λόγου της ουσίας. Ο πρώτος δρόμος, ο οποίος βασίζεται στη μέθοδο της λογικής διαιρέσεως, αναδεικνύει και τον τρόπο με τον όποιον θεμελιώνεται η ενότης της κατά τον λόγον ουσίας, του είδους. Προσπαθούμε να φωτίσουμε τόσο το πλατωνικό υπόβαθρο αυτής της μεθόδου, όσο και τα σημεία στα οποία εστιάζεται η αριστοτελική κριτική στη διαιρετική Διαλεκτική της Ακαδημίας. Ο δεύτερος δρόμος, ο οποίος συνίσταται σε μία καθαρώς οντολογική προσέγγιση του προβλήματος της ενότητος του ορισμού, καταλήγει στην εξήγηση των αιτίων της ενότητος της ίδιας της συναμφοτέρου ουσίας, και -βαθύτερα- στην εξήγηση των αιτίων της ενότητος ύλης και μορφής. Προσπαθούμε να δείξουμε ότι τα αίτια αυτά εντοπίζονται σε τρία διαφορετικά επίπεδα -στο πεδίον της Φύσεως, των εν γενέσει και φθορά όντων, στο πεδίον της Οντολογίας, και στο πεδίον της Μεταφυσικής- και επιχειρούμε να ερμηνεύσουμε την αναγωγή των αιτίων από το ένα πεδίον στο άλλο. Μέσα στα πλαίσια του εγχειρήματος αυτού δίδεται ιδιαίτερη έμφασις στη διάκριση του αιτίου της ενότητος της ουσίας, όπως αυτό παρουσιάζεται στο τέλος του Ζ΄ βιβλίου, από το αίτιον της ενότητος της ουσίας, όπως αυτό παρουσιάζεται στο τέλος του Η΄ βιβλίου. […] (από τον πρόλογο της συγγραφέως)
€ 19.07 € 15.26
- Επιπρόσθετες Πληροφορίες
- Αξιολογήσεις (0)
| Weight | 0.50 kg |
|---|---|
| Dimensions | 17 x 24 cm |
| Συγγραφέας | Μελίνα Γ. Μουζάλα |
| Σελίδες | 216 |
| isbn13 | 978-960-527-378-1 |
Be the first to review “Ουσία και ορισμός”
You may also like…
Μουζάλα Γ. Μελίνα
Επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
ΣΠΟΥΔΕΣ Απολυτήριο Λυκείου από το Α΄ Τοσίτσειο- Αρσάκειο Λύκειο Εκάλης. Βαθμός: Άριστα Πτυχίο Κλασσικής Φιλολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλολογίας. Βαθμός: Λίαν καλώς. Πτυχίο Φιλοσοφίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Τομέας Φιλοσοφίας. Βαθμός: Άριστα Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Τομέας Φιλοσοφίας. Βαθμός: Άριστα Διδακτορική Διατριβή : Το πρόβλημα της κινήσεως και της μεταβολής εις την Φυσικήν ακρόασιν του Αριστοτέλους(1996-2002).
Related Products
Πανόραμα του προσώπου
Από καιρό γίνεται στον τόπο μας μια συζήτηση περί του ανθρωπίνου προσώπου, η οποία έχει επί το πλείστον κινηθή μέσα στα θεολογικά πλαίσια. Θελήσαμε να συνεισφέρουμε σ’ αυτήν μεταφράζοντας και δημοσιεύοντας κάποια σημαντικά κείμενα επιστημονικού καθαρώς αλλά και θεολογικού χαρακτήρος. Δεν περιλάβαμε κείμενα γνωστά και κατ’ επανάληψιν δημοσιευμένα. Ο τόμος αρχίζει με τη γνωστή επιστολή του Μεγάλου Βασιλείου «Περί διαφοράς ουσίας και υποστάσεως», την οποία η σύγχρονη έρευνα αποδίδει στον Γρηγόριο Νύσσης. Έπεται η κλασική θεολογική πραγματεία για το πρόσωπο του Βοηθίου, του «τελευταίου Ρωμαίου φιλοσόφου και πρώτου των σχολαστικών»… Κριτήριο της επιλογής, να παρουσιάσουμε στο ελληνικό κοινό μια γενική άποψη του παλαιού και συγχρόνου προβληματισμού για το πρόσωπο…
Τριώδιον
Ράμφος Στέλιος
Τόπος υπερουράνιος. Η παλινωδία του Παπαδιαμάντη. Μελέτη θανάτου.
Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τα βιβλία: Τόπος υπερουράνιος, Η παλινωδία του Παπαδιαμάντη, Μελέτη θανάτου. Το πρώτο εκυκλοφόρησε αρχομένου του 1975· το δεύτερο τον Απρίλιο 1976· το τρίτο τον Οκτώβριο 1980. Ο Τόπος και η Μελέτη εκδίδονται τώρα για τρίτη φορά, ενώ η Παλινωδία για δεύτερη. Οι εργασίες αυτές αποτελούν ενότητα υπό την έννοια ότι ό αναγνώστης παρακολουθεί-προγραμματικά στο Τόπος υπερουράνιος, τοπογραφικά στα δύο αλλά- τα πρώτα φανερώματα ενός προβληματισμού, ό οποίος εξακολουθεί να αναπτύσσεται με μεθοδικώτερη έρευνα και πιο επίμονη σκέψι. Ουσιαστική αλλαγή δεν επέφερα στα αρχικά κείμενα. Προσήρμοσα μόνο το τυπικό και την ορθογραφία στις προσωπικές μου πεποιθήσεις και διώρθωσα κάποια -μετρημένα στα δάκτυλα- άκομψα έως ασαφή των σημεία.
Από το σπήλαιο του Πλάτωνα στο σπήλαιο του Νίτσε και ο Θεός από τον Άδη
Ζήνων Τσικρικάς
Ο Νίτσε αποπερατώνει την διήγηση του Πλάτωνα για το σπήλαιο καθώς και την συνήθη έννοια της αλήθειας, αποδεχόμενος ως μέτρο και κίνητρο της αληθευτικής απόδειξης το ίδιο το από τον Πλάτωνα πολεμούμενο σκότος. Στην ελληνική θεολογία ο Θεός αληθεύει διαυγώς, γεννάται και ανίσταται εκεί και από εκεί όπου απουσιάζει και ερωτάται, από το σκότος, την αναλήθεια και το θάνατο και δεν αποδεικνύει απλώς ελλειπτικά έναντιν αυτών.
Πλωτίνος ή Η απλότητα του βλέμματος
Pierre Hadot
Μέσα σ’ αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας επιμένει στην αξία που αποδίδει ο Πλωτίνος στον ορατό κόσμο. Ωστόσο, ο ορατός κόσμος στα μάτια του εξακολουθεί να μην είναι παρά μια πραγματικότητα ξεθωριασμένη και κατώτερη, από την οποία πρέπει να απομακρυνθούμε. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να ανακαλύψουμε το άρρητο, το μυστηριώδες, το υπερβατικό, το «Απόλυτο», ίσως, επίσης στον ανεξάντλητο πλούτο της παρούσας στιγμής και στον στοχασμό της πιο συγκεκριμένης πραγματικότητας, της πιο κοινής, της πιο καθημερινής, της πιο ταπεινής, της πιο άμεσης. Και δεν μπορούμε να προαισθανθούμε μέσα σ’ αυτήν την πάντοτε παρούσα «Παρουσία»; «Αφαίρεσε τα πάντα», έλεγε ο Πλωτίνος. Όμως, μέσα σε μια ζώσα αντίφαση, δεν φαίνεται επίσης να λέει: «Αγκάλιαζε τα πάντα»;
Το νόημα του έρωτα
Vladimir Solovyov (Δείτε την νέα έκδοση εδώ).
[…] Υπάρχει μόνο μία δύναμη η οποία μπορεί εκ των έσω, ριζικά, να υπονομεύσει τον εγωισμό· και όντως τον υπονομεύει. Η δύναμη αυτή είναι ο έρωτας και κατά κύριο λόγο ο σαρκικός έρωτας. […] Το νόημα και η αξία του έρωτα ως αίσθημα έγκειται στο γεγονός ότι μας υποχρεώνει πραγματικά με όλη μας την ύπαρξη να αποδεχτούμε ότι ο άλλος έχει μια απόλυτη, κεντρική σημασία, την οποία, δυνάμει του εγωισμού, την νιώθουμε μόνο για τον εαυτό μας, μέσα μας. Ο έρωτας είναι σημαντικός όχι μόνο ως ένα από τα αισθήματά μας, αλλά ως μεταφορά του κέντρου του ζώντος ενδιαφέροντός μας από τον εαυτό μας σε κάποιον άλλον, ως μετακίνηση του ίδιου του κέντρου της προσωπικής μας ζωής. Αυτό είναι χαρακτηριστικό οποιουδήποτε έρωτα, αλλά στον σαρκικό έρωτα είναι κυρίαρχο. […]
Ψυχή άρα ζωή
Βασίλης Μπετσάκος
Ο αποφατικός χαρακτήρας της αριστοτελικής θεωρίας της ψυχής
Για την αριστοτελική εκδοχή της ορθολογικότητας η γνώση δεν αποβλέπει στο κλείσιμο και την ολοκλήρωση, στον απαρτισμό μιας αυθεντικής περιγραφής του κόσμου. Ο Έλληνας φιλόσοφος δεν ενστερνίζεται την νεωτερική πίστη ότι η γλώσσα-γνώση μπορεί να αποτυπώσει με απόλυτη ακρίβεια την κοσμική, κοινωνική και ψυχική πραγματικότητα, και να την ερμηνεύσει στην πληρότητα του βάθους της. Η θεωρητική του πράξη εδράζεται στην πεποίθηση ότι το απροσδιόριστο υπάρχει ακριβώς ως τέτοιο, ότι κάθε ορθολογικός γνωστικός καθορισμός αφήνει ένα μη καθορισμένο και μη ορθολογικό κατάλοιπο, ότι η αναγκαιότητα και η ενδεχομενικότητα συνυφαίνονται, ότι η ψυχή παραμένει πάντοτε έτερη αυτού που η λογική διαύγαση οροθετεί ως ψυχή. Μέσα στη φιλοσοφία του Αριστοτέλη αναδύεται η κριτική ορθολογική γνωσιοθεωρία του· ο πυρήνας των κριτηρίων της δεν είναι συντακτικός αλλά κοινωνικός-πολιτικός. Λογικότητα είναι κυρίως η δυνατότητα να κοινωνείται το νόημα της απόφανσης, να λειτουργεί αυτή ως κοινός λόγος. Η γνώση μπορεί να αληθεύει μόνο εκ των υστέρων, ως κοινωνικό γεγονός ανταπόκρισης των αφαιρετικών διατυπώσεων στην εμπειρία των δεκτών. Έτσι, η αριστοτελική θεωρία της ψυχής παραμένει ορθολογικά επιστημονική, χωρίς να φθονεί την απόλυτη ακρίβεια ενός νοησιαρχικού οικοδομήματος, χωρίς να δεσμεύεται από ανυπέρβλητες αξιωματικές αρχές, χωρίς να θηρεύει την εσωτερική συνέπεια ενός αυτοτροφοδοτούμενου συστήματος. Ο Αριστοτέλης σχετικοποιεί τις κλειστές κατασκευές και τις μηχανιστικές ερμηνείες· υποσκάπτει αποφατικά όποιες βεβαιότητες υποβάλλονται από την διδασκαλία του, αρνείται να υποκαταστήσει την αλήθεια των πραγμάτων με την διατύπωσή της. Δεν θεωρεί την λογική απόδειξη ως αποκλειστική μέθοδο παραγωγής της γνώσης· την εντάσσει σ’ εκείνη την γνωστική πράξη που ενεργοποιεί ολόκληρη την ανθρώπινη ύπαρξη την ριζωμένη στον κόσμο και την κοινωνία. Αυτή η εμπράγματη γνώση είναι όντως γνώση υπαρξιακή. Ο αποφατικός ορθολογισμός του Αριστοτέλη οδεύει στους αντίποδες του ρασιοναλισμού: απλά στη ζωή.
Νίτσε για καλό γούστο
Στέλιος Ράμφος
Αφορμές πνευματικού αναπροσανατολισμού
Διάλογος του συγγραφέα με τα πολύ κρίσιμα έργα του Νίτσε: «Πέρα του καλού και του κακού» & «Γενεαλογία της ηθικής». Με τα έργα του αυτά ο Γερμανός φιλόσοφος επιχειρεί να δείξει ότι οι ηθικές αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού διέβρωσαν τα θεμέλια της επιστήμης και συνέβαλαν αποφασιστικά στην εξασθένηση του ανθρώπου της Δύσης. Στις θέσεις αυτές του Νίτσε, ο Στέλιος Ράμφος κάνει τις δικές του υπογραμμίσεις, εγείρει τις ενστάσεις του και θέτει τα δικά του ερωτηματικά. Σκοπός του είναι να προτείνει ένα κείμενο εργασίας και όχι απλά ανάγνωσης. Αντιμετωπίζει τη λογική του όπως ξετυλίγεται στην ακολουθία των αφορισμών, λογική της ζωής ως πολιτισμού. Επιλέγει τα δύο βιβλία του Νίτσε «Πέρα του καλού και του κακού» &. «Γενεαλογία της ηθικής», ως πιο μεστά, πιο προκλητικά και πιο δύσκολα από όλα τα έργα του. Όπως αναφέρει στον πρόλογό του, ο συγγραφέας, «…φθάνουμε να αναρωτιόμαστε αν όντως μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αλήθεια και ηθική, αν πρέπει να αρνηθούμε συνολικά αυτές τις θεμέλιες αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού για να τον σώσουμε… Παρακολουθώ, σχολιάζω και σκέπτομαι. Δεν επιδοκιμάζω ούτε αποδοκιμάζω αλλά συζητώ τόσο αυτό που λέει ο Νίτσε όσο και αυτό που τον τυραννεί. Το «καλό γούστο» όπως και ίδιος θα έλεγε, απαιτεί να μην διακρίνεις. Οι σημειώσεις είναι στην πραγματικότητα υπογραμμίσεις και ερωτηματικά από την νιτσεϊκή κατανόηση της αλήθειας με όρους θελήσεως, της ηθικής με όρους ενοχικής συνειδήσεως και πιο πίσω για την ανελέητη κριτική που ασκεί και τα των δημοκρατιών της ισότητος και των δικαιωμάτων εν ονόματι μιας ιεραρχικής κοινωνίας και ενός ιεραρχικού πολιτισμού. Δεν γράφω ως κάτοχος της αλήθειας, αλλά μόνο με την προϋπόθεση της αλήθειας μπορώ να ανοίξω διάλογο με την νιτσεϊκή αλήθεια ως απόρριψη κάθε αλήθειας στο όνομα της ερμηνείας της…»
Νεο – εμπειρισμός και μεταφυσική
Σταύρος Δ. Πάνου
Η εργασία αυτή είναι καρπός ενός σεμιναρίου που άρχισα, πριν από κάποια χρόνια, με τους φοιτητές μου στο Μόναχο. Άλλες υποχρεώσεις δεν μου επέτρεψαν παρά μόλις τώρα να τη δω και πάλι και να της δώσω μια διαφορετική μορφή. Να την κάνω όσο το δυνατόν πιο προσιτή στο ευρύτερο κοινό και ιδιαίτερα σε όλους όσους αγαπούν το στοχασμό και, σε μια δύσκολη εποχή σαν τη δική μας, δεν εφησυχάζουν, αλλά σκέφτονται δημιουργικά. Η προσπάθεια συρρίκνωσης της φιλοσοφικής σκέψης από την τεχνολογία και τον μονοδιάστατο επιστημολογικό μοντερνισμό, η συχνά μονοσήμαντη αίσθηση της πραγματικότητας κάνουν αναγκαία την προσέγγιση ενός σημαντικού θέματος, όπως αυτό της μεταφυσικής. Ενός θέματος που υπαγορεύει η φύση της ίδιας της φιλοσοφικής σκέψης. Ο διάλογος με το νεο-εμπειρισμό, που αποτελεί πρόδρομο και της «αναλυτικής φιλοσοφίας» και των ποικίλων τάσεων της σύγχρονης επιστημολογίας, γίνεται σε σχέση και σε αναφορά με το πρώτο και έσχατο ερώτημα της φιλοσοφίας, το ερώτημα για το ον και το νόημα. […] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)
Η έννοια του Θεού μετά το Άουσβιτς
Hans Jonas
Μία από Ιουδαίων φωνή
Από την στιγμή που παρέδωσε τον εαυτό του σ’ ένα κόσμο εν τω γίγνεσθαι, ο Θεός δεν έχει τίποτε άλλο να δώσει. Τώρα μένει ο άνθρωπος να δώσει σ’ Εκείνον. Κι αυτό μπορεί να το κάνει αν στην ζωή του επαγρυπνεί ώστε να μην συμβαίνει πολύ συχνά ή να μην συμβαίνει εξ αιτίας του να μετανιώνει ο Θεός που άφησε τον κόσμο να γίνει και να γίνεται.
Γενάρχες πεπρωμένων (Μούσες 30)
Στέλιος Ράμφος
Το αίσθημα της «μορφής» στον Σολωμό και της «συνέχειας» στον Παπαρρηγόπουλο
Μυθολογία της εποχής μας αποτελεί η ελευθερία του ατόμου ως δυνατότης επικοινωνίας καθολικής, που παύει να βιώνεται σαν ομφαλοσκοπική νοσταλγία του εαυτού, για να περιχωρήση τον πλησίον και το μέλλον, να συνδέση την δημιουργικότητα με την εσωτερική άνοιξι και την ευθύνη. […] Αν ο Παπαρρηγόπουλος εισηγήθηκε τον μύθο της ελληνικής αθανασίας, ο Διονύσιος Σολωμός διεκδίκησε το θαύμα της αναστάσεως, όχι ως φυσικό βεβαίως γεγονός αλλά ως εσωτερική αναγέννησι στον θρίαμβο της εκπλήξεως.
There are no reviews yet.