Ουσία και ορισμός
Η προβληματική της ενότητος εις τα οικεία κεφάλαια των «Μετά τα φυσικά» του Αριστοτέλους
[…] Στην μελέτη μας επιχειρούμε να δείξουμε τους δύο διαφορετικούς δρόμους που ακολουθεί ο Αριστοτέλης, προκειμένου να καταδείξει την ενότητα του λόγου της ουσίας. Ο πρώτος δρόμος, ο οποίος βασίζεται στη μέθοδο της λογικής διαιρέσεως, αναδεικνύει και τον τρόπο με τον όποιον θεμελιώνεται η ενότης της κατά τον λόγον ουσίας, του είδους. Προσπαθούμε να φωτίσουμε τόσο το πλατωνικό υπόβαθρο αυτής της μεθόδου, όσο και τα σημεία στα οποία εστιάζεται η αριστοτελική κριτική στη διαιρετική Διαλεκτική της Ακαδημίας. Ο δεύτερος δρόμος, ο οποίος συνίσταται σε μία καθαρώς οντολογική προσέγγιση του προβλήματος της ενότητος του ορισμού, καταλήγει στην εξήγηση των αιτίων της ενότητος της ίδιας της συναμφοτέρου ουσίας, και -βαθύτερα- στην εξήγηση των αιτίων της ενότητος ύλης και μορφής. Προσπαθούμε να δείξουμε ότι τα αίτια αυτά εντοπίζονται σε τρία διαφορετικά επίπεδα -στο πεδίον της Φύσεως, των εν γενέσει και φθορά όντων, στο πεδίον της Οντολογίας, και στο πεδίον της Μεταφυσικής- και επιχειρούμε να ερμηνεύσουμε την αναγωγή των αιτίων από το ένα πεδίον στο άλλο. Μέσα στα πλαίσια του εγχειρήματος αυτού δίδεται ιδιαίτερη έμφασις στη διάκριση του αιτίου της ενότητος της ουσίας, όπως αυτό παρουσιάζεται στο τέλος του Ζ΄ βιβλίου, από το αίτιον της ενότητος της ουσίας, όπως αυτό παρουσιάζεται στο τέλος του Η΄ βιβλίου. […] (από τον πρόλογο της συγγραφέως)
€ 19.07 € 15.26
- Επιπρόσθετες Πληροφορίες
- Αξιολογήσεις (0)
| Weight | 0.50 kg |
|---|---|
| Dimensions | 17 x 24 cm |
| Συγγραφέας | Μελίνα Γ. Μουζάλα |
| Σελίδες | 216 |
| isbn13 | 978-960-527-378-1 |
Be the first to review “Ουσία και ορισμός”
You may also like…
Μουζάλα Γ. Μελίνα
Επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
ΣΠΟΥΔΕΣ Απολυτήριο Λυκείου από το Α΄ Τοσίτσειο- Αρσάκειο Λύκειο Εκάλης. Βαθμός: Άριστα Πτυχίο Κλασσικής Φιλολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλολογίας. Βαθμός: Λίαν καλώς. Πτυχίο Φιλοσοφίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Τομέας Φιλοσοφίας. Βαθμός: Άριστα Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Τομέας Φιλοσοφίας. Βαθμός: Άριστα Διδακτορική Διατριβή : Το πρόβλημα της κινήσεως και της μεταβολής εις την Φυσικήν ακρόασιν του Αριστοτέλους(1996-2002).
Related Products
Χρονικό ενός καινούργιου χρόνου
Στέλιος Ράμφος
Αφορμές πνευματικού αναπροσανατολισμού
Το βιβλίο αυτό δεν το περίμενα: γράφτηκε σαν παρένθεση κατά παραγγελίαν. Τον Νοέμβριο 1994 καθημερινή εφημερίδα μου ζήτησε επίμονα μακράς πνοής κυριακάτικη ολοσέλιδη συνεργασία με θέματα δικής μου επιλογής. Συμφώνησα υπό τον όρο τα άρθρα να εκτυπωθούν στα ελληνικά -δηλαδή με το πολυτονικό σύστημα-, πράγμα το οποίον η διεύθυνση απεδέχθη, οπότε άρχισα να γράφω και να παραδίδω κείμενα. Η έναρξη των δημοσιεύσεων είχε ορισθεί για την Πρωτοχρονιά 1995. Όταν όμως έφθασε η ώρα, η δημοσίευση ανεβλήθη και συνέχισε να αναβάλλεται, ενώ εξακολουθούσα να παραδίδω υλικό, μέχρις ότου ζητώντας προς τα μέσα του Μαΐου να σαφηνισθεί επιτέλους η κατάσταση μου διεμηνύθη, χωρίς περισσότερες εξηγήσεις, ότι η συνεργασία με την εφημερίδα ματαιώνεται. Εν τω μεταξύ η σειρά των άρθρων, πλην του τελευταίου, ήταν έτοιμη και δεν μου έκανε καρδιά να μην τη συμπληρώσω. Αλλά τώρα δεν με απασχολούσε πια το ευρύ κοινό της εφημερίδας και το άρθρο μετεβλήθη σε αρκετά απαιτητικό και εκτενές μελέτημα: βρήκα την ευκαιρία να εξηγηθώ εν τινι μέτρω για τον χαρακτήρα της εξατομικεύσεως. Η «ευκαιρία» τούτη ίσως κράτησε περισσότερο απ’ ό,τι λογάριαζα, πάντως η σειρά των άρθρων για τη σημερινή Ελλάδα ως πνευματικό ζήτημα, έστω άνισα, ολοκληρώθηκε. Σ’ αυτά πρόσθεσα τρία σημειώματα περί ζωγραφικής (το πρώτο του 1983, και δύο επόμενα του 1995), μια διάλεξη περί παιδείας στο Κολλέγιο Αθηνών (1991), δημοσιευμένη αργότερα στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» (Νοέμβριος 1992), και παρέδωσα το βιβλίο, με μικρές προσθήκες και διορθώσεις, προς εκτύπωσιν.
Νεο – εμπειρισμός και μεταφυσική
Σταύρος Δ. Πάνου
Η εργασία αυτή είναι καρπός ενός σεμιναρίου που άρχισα, πριν από κάποια χρόνια, με τους φοιτητές μου στο Μόναχο. Άλλες υποχρεώσεις δεν μου επέτρεψαν παρά μόλις τώρα να τη δω και πάλι και να της δώσω μια διαφορετική μορφή. Να την κάνω όσο το δυνατόν πιο προσιτή στο ευρύτερο κοινό και ιδιαίτερα σε όλους όσους αγαπούν το στοχασμό και, σε μια δύσκολη εποχή σαν τη δική μας, δεν εφησυχάζουν, αλλά σκέφτονται δημιουργικά. Η προσπάθεια συρρίκνωσης της φιλοσοφικής σκέψης από την τεχνολογία και τον μονοδιάστατο επιστημολογικό μοντερνισμό, η συχνά μονοσήμαντη αίσθηση της πραγματικότητας κάνουν αναγκαία την προσέγγιση ενός σημαντικού θέματος, όπως αυτό της μεταφυσικής. Ενός θέματος που υπαγορεύει η φύση της ίδιας της φιλοσοφικής σκέψης. Ο διάλογος με το νεο-εμπειρισμό, που αποτελεί πρόδρομο και της «αναλυτικής φιλοσοφίας» και των ποικίλων τάσεων της σύγχρονης επιστημολογίας, γίνεται σε σχέση και σε αναφορά με το πρώτο και έσχατο ερώτημα της φιλοσοφίας, το ερώτημα για το ον και το νόημα. […] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)
Ο καημός του ενός (6η Έκδοση)
Στέλιος Ράμφος
Κεφάλαια της ψυχικής ιστορίας των Ελλήνων
Στο σκεπτικό μου προϋποθέτω σιωπηρώς ότι η κοινωνία μας διέρχεται οξεία κρίση ταυτότητος. Ο κοινός αυτός τόπος σημαίνει περαιτέρω ότι τα μέλη της δεν έχουν δική τους απάντηση στο ερώτημα «ποιος είμαι» ούτε στο ερώτημα τι είναι τούτο το ποιος», εις τρόπον ώστε να νιώθουν συχνά ξένοι στον ίδιο τον τόπο τους. Θεωρώ κρίσιμο για την κατανόηση του φαινομένου ότι στερούνται απαντήσεως ελλείψει ανεπτυγμένης εσωτερικότητος και τρόπου αυτογνωσίας. Ο Έλλην έχει ανάγκη από στερεότυπα για να καθρεφτίζεται εκεί ο εαυτός του και να λαμβάνει εξ αντανακλάσεως την εικόνα του. Αναζητεί, επομένως, στο είδωλο της ταυτότητος ένα μέσον αποκλεισμού του διαφορετικού. Με τη λογική των τυπικών δεδομένων της ταυτότητος, η ετερότης θέτει υπό αμφισβήτηση την εικόνα περί μοναδικότητος του εθνικού μας εαυτού και γίνεται έτσι επίφοβη.
Ιλαρόν φως του κόσμου
Στέλιος Ράμφος
Το όραμα της αλήθειας από το πλατωνικό σπήλαιον στους ευρωπαίους φιλοσόφους των Νέων χρόνων και από εκεί αναδρομικά, στις Τριάδες υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.
Το «Ιλαρόν φως του κόσμου» βρίσκεται μετά δεκαπέντε χρόνια και πάλι στην διάθεσι του αναγνωστικού κοινού. Πρόκειται για την οριστική του έκδοσι. Το κείμενο παραμένει αναλλοίωτο. Διωρθώθηκαν τα πληθωρικά τυπογραφικά σφάλματα της αρχικής εκδόσεως και κάποιες αδέξιες εκφράσεις, χωρίς να θίγεται κατ’ ελάχιστον το νόημα. Προσθέτω τον παρόντα πρόλογο εν είδει αυτοσχολίου και ένα ευρετήριο θεμάτων και ονομάτων, το οποίο οφείλω, μαζί με την συνολική επιμέλεια του κειμένου, στην άοκνη φροντίδα της Ντίνας Σαμοθράκη. Ο σημερινός αναγνώστης θα διαπιστώση κατά την διαδρομή ότι διαβάζει το βιβλίο ταυτόχρονα στο πεδίο του θέματος και στον ορίζοντα της εξελίξεως των ιδεών μου. Θα ήθελα με τούτο το σημείωμα να προτείνω ένα τρίτο επίπεδο, ώστε να παρακολουθή συνολικά τον προβληματισμό στην διαφορά των αποφάνσεων και την ερμηνεία αυτής της διαφοράς. Όλες μου οι εργασίες αποτελούν κεφάλαια, παραρτήματα και υποσημειώσεις ενός νοητού βιβλίου, μίας και μόνης ζητήσεως: Προσπαθώ επιλεκτικά να εντοπίσω και να αναδείξω τα ζώπυρα της εσωτερικότητας που ενέχει έργω ή δυνάμει ο ελληνικός πολιτισμός, για να συμβάλω στον δημιουργικό εκσυγχρονισμό του νεοελληνικού του παραβλαστήματος μειώνοντας δραστικά τα περιθώρια ζωτικών απωλειών. Εφ’ όσον τέτοια ζώπυρα υφίστανται, υφίστανται και ουσιαστικές προϋποθέσεις συναντήσεως με τις προηγμένες κοινωνίες της εποχής μας, παρά τις αναχρονιστικές δομές και νοοτροπίες που δεσπόζουν ακόμη στην σημερινή Ελλάδα. Οι καιροί προσφέρουν ευκαιρίες ιστορικών επιλογών, οι οποίες αν αξιοποιηθούν ενδέχεται να επηρεάσουν ευεργετικά κρίσιμες παραμέτρους της ζωής μας.
Φιλόσοφος και θείος έρως
Στέλιος Ράμφος
Από το Συμπόσιον του Πλάτωνος στους Ύμνους θείων ερώτων του αγίου Συμεών, το επίκλην Νέου θεολόγου
Το νόημα του έρωτα
Vladimir Solovyov (Δείτε την νέα έκδοση εδώ).
[…] Υπάρχει μόνο μία δύναμη η οποία μπορεί εκ των έσω, ριζικά, να υπονομεύσει τον εγωισμό· και όντως τον υπονομεύει. Η δύναμη αυτή είναι ο έρωτας και κατά κύριο λόγο ο σαρκικός έρωτας. […] Το νόημα και η αξία του έρωτα ως αίσθημα έγκειται στο γεγονός ότι μας υποχρεώνει πραγματικά με όλη μας την ύπαρξη να αποδεχτούμε ότι ο άλλος έχει μια απόλυτη, κεντρική σημασία, την οποία, δυνάμει του εγωισμού, την νιώθουμε μόνο για τον εαυτό μας, μέσα μας. Ο έρωτας είναι σημαντικός όχι μόνο ως ένα από τα αισθήματά μας, αλλά ως μεταφορά του κέντρου του ζώντος ενδιαφέροντός μας από τον εαυτό μας σε κάποιον άλλον, ως μετακίνηση του ίδιου του κέντρου της προσωπικής μας ζωής. Αυτό είναι χαρακτηριστικό οποιουδήποτε έρωτα, αλλά στον σαρκικό έρωτα είναι κυρίαρχο. […]
Η έννοια του Θεού μετά το Άουσβιτς
Hans Jonas
Μία από Ιουδαίων φωνή
Από την στιγμή που παρέδωσε τον εαυτό του σ’ ένα κόσμο εν τω γίγνεσθαι, ο Θεός δεν έχει τίποτε άλλο να δώσει. Τώρα μένει ο άνθρωπος να δώσει σ’ Εκείνον. Κι αυτό μπορεί να το κάνει αν στην ζωή του επαγρυπνεί ώστε να μην συμβαίνει πολύ συχνά ή να μην συμβαίνει εξ αιτίας του να μετανιώνει ο Θεός που άφησε τον κόσμο να γίνει και να γίνεται.
Το μυστικό του Ιησού (5η Έκδοση)
Στέλιος Ράμφος
Αυτό το βιβλίο γράφτηκε εντός παρενθέσεως. Καθώς προχωρούσα στον δεύτερο τόμο της Μεταφυσικής του κάλλους σχολιάζοντας τους νηπτικούς Πατέρες, συνειδητοποίησα ότι μιλούσα για ένα χριστιανισμό μετά τον τέταρτο αιώνα, στου οποίου το δόγμα έβαζαν την σφραγίδα τους η στωική και η νεοπλατωνική κυρίως σκέψη. Μπορεί ο χριστιανισμός αυτός να αντιμετώπιζε εχθρικά την ελληνική φιλοσοφία, αλλά υιοθετούσε κρίσιμα διανοητικά της εργαλεία, όπως η διάκριση αισθητού-νοητού, και γλιστρούσε με τον τρόπο του στην σωτηριολογία της. Επέμενα δηλαδή στις εξελίξεις και προσπερνούσα το εναρκτήριο γεγονός, σαν να επρόκειτο για ταυτόσημα πράγματα. Δημιουργιόταν έτσι ένα κενό, το οποίο επιχειρώ τώρα να καλύψω με το «Μυστικό του Ιησού», ώστε τα φιλοκαλικά μελετήματα που θα ακολουθήσουν να τοποθετούνται στον δικό τους ιστορικό ορίζοντα και την στατική αποτύπωση να διαδεχθεί η ερμηνευτική δυναμική…
Ψυχή άρα ζωή
Βασίλης Μπετσάκος
Ο αποφατικός χαρακτήρας της αριστοτελικής θεωρίας της ψυχής
Για την αριστοτελική εκδοχή της ορθολογικότητας η γνώση δεν αποβλέπει στο κλείσιμο και την ολοκλήρωση, στον απαρτισμό μιας αυθεντικής περιγραφής του κόσμου. Ο Έλληνας φιλόσοφος δεν ενστερνίζεται την νεωτερική πίστη ότι η γλώσσα-γνώση μπορεί να αποτυπώσει με απόλυτη ακρίβεια την κοσμική, κοινωνική και ψυχική πραγματικότητα, και να την ερμηνεύσει στην πληρότητα του βάθους της. Η θεωρητική του πράξη εδράζεται στην πεποίθηση ότι το απροσδιόριστο υπάρχει ακριβώς ως τέτοιο, ότι κάθε ορθολογικός γνωστικός καθορισμός αφήνει ένα μη καθορισμένο και μη ορθολογικό κατάλοιπο, ότι η αναγκαιότητα και η ενδεχομενικότητα συνυφαίνονται, ότι η ψυχή παραμένει πάντοτε έτερη αυτού που η λογική διαύγαση οροθετεί ως ψυχή. Μέσα στη φιλοσοφία του Αριστοτέλη αναδύεται η κριτική ορθολογική γνωσιοθεωρία του· ο πυρήνας των κριτηρίων της δεν είναι συντακτικός αλλά κοινωνικός-πολιτικός. Λογικότητα είναι κυρίως η δυνατότητα να κοινωνείται το νόημα της απόφανσης, να λειτουργεί αυτή ως κοινός λόγος. Η γνώση μπορεί να αληθεύει μόνο εκ των υστέρων, ως κοινωνικό γεγονός ανταπόκρισης των αφαιρετικών διατυπώσεων στην εμπειρία των δεκτών. Έτσι, η αριστοτελική θεωρία της ψυχής παραμένει ορθολογικά επιστημονική, χωρίς να φθονεί την απόλυτη ακρίβεια ενός νοησιαρχικού οικοδομήματος, χωρίς να δεσμεύεται από ανυπέρβλητες αξιωματικές αρχές, χωρίς να θηρεύει την εσωτερική συνέπεια ενός αυτοτροφοδοτούμενου συστήματος. Ο Αριστοτέλης σχετικοποιεί τις κλειστές κατασκευές και τις μηχανιστικές ερμηνείες· υποσκάπτει αποφατικά όποιες βεβαιότητες υποβάλλονται από την διδασκαλία του, αρνείται να υποκαταστήσει την αλήθεια των πραγμάτων με την διατύπωσή της. Δεν θεωρεί την λογική απόδειξη ως αποκλειστική μέθοδο παραγωγής της γνώσης· την εντάσσει σ’ εκείνη την γνωστική πράξη που ενεργοποιεί ολόκληρη την ανθρώπινη ύπαρξη την ριζωμένη στον κόσμο και την κοινωνία. Αυτή η εμπράγματη γνώση είναι όντως γνώση υπαρξιακή. Ο αποφατικός ορθολογισμός του Αριστοτέλη οδεύει στους αντίποδες του ρασιοναλισμού: απλά στη ζωή.
There are no reviews yet.