Η Σοφίλα

Μαρία Στεφανοπούλου

Ιστορίες μαθητείας μέσα στο χρόνο – 1

νουβέλες

Οι «Ιστορίες μαθητείας μέσα στον χρόνο» είναι ένα «μυθιστόρημα μαθητείας» με τη μορφή επτά νουβελών, ιστοριών της ανάδυσης και της επιστροφής. Μια ηρωίδα αλλάζει πρόσωπα, όπως ο χρόνος αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά μας και μεταβάλλει τον τρόπο που βλέπουμε τα οράματα, τον κόσμο και τον εαυτό μας, ενώ αυτό που είμαστε παραμένει πεισματικά προσκολλημένο στην αρχή του. Πρωταγωνιστικά πρόσωπα στις «Ιστορίες μαθητείας» είναι η παιδική ηλικία και η εφηβεία («Το ταξίδι των ψυχών», πρώτος τόμος), η πρώτη νεότητα και το κατώφλι της ωριμότητας («Η σιωπή που κατοικεί στα σπίτια», δεύτερος τόμος)· ή αλλιώς, ο φόβος και η εξέγερση, η αγωνία της γνώσης και η αποδοχή του θανάτου, αλλά και της ζωής που τον προετοιμάζει.
Από την άγνοια του εαυτού ως τη συνείδηση των πραγμάτων και τη γνώση, από την παθητικότητα στη δράση, τα πρόσωπα ενηλικιώνονται, μεταβάλλονται μαζί με τις εποχές που διανύουν, όχι γιατί η ψυχική και πνευματική ωρίμανση έρχεται μοιραία και αναπόφευκτα, αλλά γιατί αφετηρία και προϋπόθεση της τελευταίας είναι η αγωνία και η αμφισβήτηση για όλα όσα περιβάλλουν την ύπαρξη. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Στις νουβέλες που περιλαμβάνονται σε αυτόν τον τόμο, ο φόβος, νικημένος ή ανελέητα τυραννικός, οδηγεί στην αυτογνωσία. Και η εξέγερση δεν είναι παρά το αίτημα για την επιστροφή του σύντροφου φόβου, μια διαρκής επαγρύπνηση, γιατί καμιά μορφή απελευθέρωσης -ξεκινώντας από την πράξη της γέννησής μας- δεν ικανοποιεί ό,τι είναι εμποδισμένο να ζήσει προκειμένου να διεκδικεί αέναα ένα αίσθημα δικαιοσύνης. Το «θέλω να καταλάβω» ή εκείνο το «θέλω να δράσω» δεν είναι αυτονόητοι μηχανισμοί της συνείδησης· πηγάζουν από μια βαθύτερη ανάγκη, όσο βαθύ και σκοτεινό είναι το τραύμα της ψυχής, όσο η ιστορική πραγματικότητα ορθώνεται μπροστά μας ως αίνιγμα, πρόκληση, αναγκαιότητα.
Το ταξίδι δεν είναι μόνον ο προορισμός των ψυχών όταν φεύγουν για την αθανασία, αλλά και η διαδρομή τους όταν αυτές βρίσκονται εδώ, εν ζωή, και νιώθουν την ανάγκη να πάνε πίσω, στην αφετηρία τους, να επιστρέψουν εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν. Το παιδί ζει πάντοτε μέσα μας κι όσο αυτό το ξεχνάμε, ξεχνάμε και να ζήσουμε δημιουργώντας.

Γιώργος Χρ. Κυθραιώτης

«Στους δρόμους οι διαβάτες προχωρούν ακολουθώντας δαιδαλώδεις μελωδίες μέσα τους, αλλά και ψαλμούς και φοινικιές που ανοίγουν ψηλά σαν πυροτεχνήματα και παφλασμούς από τις υδατοπτώσεις ουράνιων καταρρακτών. Ωστόσο η γαλήνη ποτέ δεν διαταράσσεται. Τους μένουν μονάχα κάτι τριμμένα ρούχα που τα σφίγγουν γύρω απ’ το σώμα τους, μέχρι να φτάσουν στο σπίτι, στο πραγματικό τους σπίτι.» Ακολουθώντας το δρόμο της αφήγησης η οποία συχνά προτιμά τις ατραπούς του ποιητικού λόγου, ο Γ. Κυθραιώτης εγκαινιάζει μια πορεία προς τη γενέθλια πόλη του, τη Λευκωσία. Η γραφή του πλέκει ένα δίχτυ με το οποίο προσπαθεί να αλιεύσει την πολυπόθητη πραγματικότητα, την αλήθεια των προσώπων, των πραγμάτων, της ιστορίας. Η ατμόσφαιρα της πόλης γίνεται η αφετηρία για συναρπαστικές διαδρομές, προς τα έξω αλλά και προς τα μέσα, για περίπατους, ερωτικές συναντήσεις. Οι δρόμοι της πόλης παρεκκλίνουν από τη συνήθη τους κατεύθυνση, οδηγώντας συχνά στο όνειρο, στην πίκρα της διάψευσης, στην ήττα, στη συνειδητοποίηση μιας βαθύτερης πραγματικότητας.

Μάνος Μεγαλοκονόμος

Ιστορίες εναλλακτικής διπλωματίας

Δύο φίλοι, νέοι και υποψήφιοι διπλωμάτες, συζητούν τους προβληματισμούς τους για τη δουλειά και για τη διαδρομή που έχουν επιλέξει να ακολουθήσουν τη ζωή τους. Η πραγματικότητα, έπειτα από πολλά χρόνια, αποδεικνύεται ασύλληπτα πιο εφευρετική από τη φαντασία τους. Οι «Ιστορίες εναλλακτικής διπλωματίας» που βίωσαν σε τέσσερις ηπείρους αποτελούν εμπειρίες παράδοξες, συχνά αγωνιώδεις, πάντα απρόοπτες και, κάποτε κάποτε, απίστευτες. Όλες έχουν εμποτιστεί με πνευματικό χυμό -χιούμορ- και έτσι έχουν περιβληθεί με σημαντική δόση παρηγορητικής ανθρωπιάς. Το «Λάκτισμα του πρίγκιπα» στην ουσία αφηγείται μια επανάσταση στην τυπολατρία της διπλωματίας του παρελθόντος, η οποία προβάλλεται μέσα από τη διασκεδαστική θεώρηση ενός περιβάλλοντος, που, παρά τις μεγάλες αλλαγές του τέλους του εικοστού αιώνα, συχνά διατηρεί ακόμη για τον έξω κόσμο πολύ διαφορετική εικόνα.