Συγγενείς εξ αίματος

Μαρία Στεφανοπούλου

Ιστορίες μαθητείας μέσα στο χρόνο – 1

νουβέλες

Οι «Ιστορίες μαθητείας μέσα στον χρόνο» είναι ένα «μυθιστόρημα μαθητείας» με τη μορφή επτά νουβελών, ιστοριών της ανάδυσης και της επιστροφής. Μια ηρωίδα αλλάζει πρόσωπα, όπως ο χρόνος αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά μας και μεταβάλλει τον τρόπο που βλέπουμε τα οράματα, τον κόσμο και τον εαυτό μας, ενώ αυτό που είμαστε παραμένει πεισματικά προσκολλημένο στην αρχή του. Πρωταγωνιστικά πρόσωπα στις «Ιστορίες μαθητείας» είναι η παιδική ηλικία και η εφηβεία («Το ταξίδι των ψυχών», πρώτος τόμος), η πρώτη νεότητα και το κατώφλι της ωριμότητας («Η σιωπή που κατοικεί στα σπίτια», δεύτερος τόμος)· ή αλλιώς, ο φόβος και η εξέγερση, η αγωνία της γνώσης και η αποδοχή του θανάτου, αλλά και της ζωής που τον προετοιμάζει.
Από την άγνοια του εαυτού ως τη συνείδηση των πραγμάτων και τη γνώση, από την παθητικότητα στη δράση, τα πρόσωπα ενηλικιώνονται, μεταβάλλονται μαζί με τις εποχές που διανύουν, όχι γιατί η ψυχική και πνευματική ωρίμανση έρχεται μοιραία και αναπόφευκτα, αλλά γιατί αφετηρία και προϋπόθεση της τελευταίας είναι η αγωνία και η αμφισβήτηση για όλα όσα περιβάλλουν την ύπαρξη. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Στις νουβέλες που περιλαμβάνονται σε αυτόν τον τόμο, ο φόβος, νικημένος ή ανελέητα τυραννικός, οδηγεί στην αυτογνωσία. Και η εξέγερση δεν είναι παρά το αίτημα για την επιστροφή του σύντροφου φόβου, μια διαρκής επαγρύπνηση, γιατί καμιά μορφή απελευθέρωσης -ξεκινώντας από την πράξη της γέννησής μας- δεν ικανοποιεί ό,τι είναι εμποδισμένο να ζήσει προκειμένου να διεκδικεί αέναα ένα αίσθημα δικαιοσύνης. Το «θέλω να καταλάβω» ή εκείνο το «θέλω να δράσω» δεν είναι αυτονόητοι μηχανισμοί της συνείδησης· πηγάζουν από μια βαθύτερη ανάγκη, όσο βαθύ και σκοτεινό είναι το τραύμα της ψυχής, όσο η ιστορική πραγματικότητα ορθώνεται μπροστά μας ως αίνιγμα, πρόκληση, αναγκαιότητα.
Το ταξίδι δεν είναι μόνον ο προορισμός των ψυχών όταν φεύγουν για την αθανασία, αλλά και η διαδρομή τους όταν αυτές βρίσκονται εδώ, εν ζωή, και νιώθουν την ανάγκη να πάνε πίσω, στην αφετηρία τους, να επιστρέψουν εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν. Το παιδί ζει πάντοτε μέσα μας κι όσο αυτό το ξεχνάμε, ξεχνάμε και να ζήσουμε δημιουργώντας.

Νίκος Ορφανίδης

Πεζογραφήματα

Έρχονται, λοιπόν, και με βρίσκουν άνθρωποι από παλιά. Καταφθάνουν μαζί με τα παλιά λεωφορεία, π’ άφησαν τις στάσεις τους στην παλιά πόλη της Λευκωσίας, εκεί στην οδό Ερμού, τώρα φυλάκια και γκρεμισμένα σπίτια, τοίχοι φαγωμένοι απ’ τη βροχή και τα χρόνια… Έρχονται, λοιπόν, και με βρίσκουν τα παλιά λεωφορεία, μ’ ένα κόσμο που βουίζει, που αφήνεται σ’ ένα ατέλειωτο ταξίδι. Ανασαίνουν αγκομαχώντας στον ουρανό, το πίσω μέρος της κάσας ανοιχτό, ο αέρας μπαίνει από παντού, χαϊδεύει τα πρόσωπα, τα σώματα, χαϊδεύει τα μαλλιά των κοριτσιών που ανεμίζουν. Η Αθηνά, η Άρτεμις, η Ρέα, η Ηρώ. Όλες μαζί. Η Σοφία, η Ευθαλία, η Μαρίνα, η Χαρά. Μαζί τους κι η Ελένη, κι η Κλειώ. Έρχονται χαρούμενες. Αστράφτουν στο φως. Λάμπουν στο φως. Όπως οι ασημένιες πάλες του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Όπως ο λαμπρός σταυρός που είδε στον ουρανό ο Μέγας Κωνσταντίνος…

Μαρία Καλφούντζου