Μεγαλοφυείς κι αδικοχαμένοι

Πίτσα Γαλάζη

Η «Οδός Αιμιλίου Χουρμουζίου» αποτελεί ένα οφειλόμενο χρέος στη μνήμη μιας μεγάλης μορφής του Ελληνισμού, του Αιμιλίου Χουρμούζιου, που φέτος συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννησή του (1904-2004) και που την χρονιά που μας πέρασε συμπληρώθηκαν τριάντα χρόνια από τον θάνατό του (1973-2003)… Το να ασχοληθεί όμως κανείς με την τεράστια προσωπικότητα του Αιμίλιου Χουρμούζιου όπως εκτείνεται από την λογοτεχνία στην δημοσιογραφία, το θέατρο και την κριτική, κι από το δοκίμιο στο φιλοσοφικό και τον πολιτικοκοινωνικό στοχασμό και τη μετάφραση, και που όλα τα υπηρετεί με θαυμαστή αρτιότητα κι από θέση μάχης -πράγμα που φαντάζει εξωπραγματικό κι απίστευτο για την εποχή μας- δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη υπόθεση. Χρειάζονται κατά τη γνώμη μου ειδικοί σοβαροί μελετητές, για ν’ αξιολογήσουν και να τοποθετήσουν το τεράστιας σημασίας έργο του, δίνοντας τη θέση που του αξίζει σε κάθε τομέα και στην καθόλου ιστορία της πνευματικής Ελλάδας του 20ού αιώνα…

Ιωσήφ Βιβιλάκης

Θεατρολογικές προσεγγίσεις

Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει μελετήματα που καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό φάσμα, από την αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα. Θέμα των περισσότερων κειμένων είναι το ιερό με τις διάφορες εκφάνσεις του το οποίο αναζητείται στη συμπλοκή του με το δράμα και τη σκηνή στην πατερική γραμματεία, στην εκκλησιαστική λατρεία και σε θεατρικούς συγγραφείς (όπως ο Ο’ Νήλ, ό Ουίλλιαμς ή ο Τερζάκης), αν και παρουσιάζονται έργα στα οποία κύριος σκοπός είναι η καταγραφή και η ανάδειξή τους (όπως στην περίπτωση του Μ. Καραγάτση και του Παύλου Νιρβάνα). Άλλες στιγμές η ερευνητική ματιά εστιάζει στον μαρασμό των αρχαίων θεάτρων ή στην ιδιαιτερότητα ορισμένων δραμάτων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την επτανησιακή Ευγένα του Μοντσελέζε, μία μοναδική δραματοποίηση συναξαριού, που απηχεί το θρησκευτικό θέατρο της Δύσης στα καθ’ ημάς ή στον Αυξεντιανό μετανοημένο, μια ανελέητη διαλογική σάτιρα της Χριστοκαπηλείας, που γράφτηκε στα μισά του 18ου αιώνα. Αλλού η προσοχή πέφτει στο ανέβασμα θεατρικών παραστάσεων, όπως στη σκανδαλιστική πρώτη σκηνοθεσία του «Χριστού Πάσχοντος» από τον Αλέξη Σολομό, όταν για πρώτη φορά στη νεώτερη Ελλάδα «εμφανίσθηκε» εξαϋλωμένος ο Ιησούς επί σκηνής.