Σύναξη 154

Name: Σύναξη 154
Availability: InStock

€8.10

Προσθήκη στα αγαπημένα

«Ματιές στη Ρωσία»

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ «Ρωσία καὶ Εὐρώπη στὴν ρωσικὴ σκέψη τοῦ 19ου καὶ τοῦ 20οῦ αἰ.». ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΤΣΑΝΤΡΛΕ ΜΠΑΟΥΕΡ «Ἡ ἐπίδραση τῆς πρώην Τσεχοσλοβακίας στοὺς Ρώσους θρησκευτικοὺς στοχαστές». Π. Β. ΠΑΣΧΟΣ «Μὲ τρυφερότητα» (ποίημα). ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΣΑΠΗ «Ἡ θεωρία τῆς Τρίτης Ρώμης. Μιὰ ἱστορικὴ παρεξήγηση». ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Σ. ΓΚΑΣΑΚ «Θεολογικὴ ἐκπαίδευση στὴ σύγχρονη Ρωσία». Ἀρχιμ. ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΓΟΒΟΡΟΥΝ «Ἡ ἐκκλησιαστικὴ διασπορὰ μεταξὺ ἐδαφικότητας καὶ ἐθνικότητας». ΠΑΝΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ «Ὑπάρχουν ὁράματα γιὰ τοὺς εὐρωπαίους;». ΒΑΣΙΛΙΚΗ-ΠΗΓΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ «Ἡ συνάντηση ψυχανάλυσης καὶ Ὀρθοδοξίας στὸ πλαίσιο τῆς εὐρωπαϊκῆς μετανεωτερικῆς δικαιωματικότητας». ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΚΙΤΣΗ «Ἕνας περίπατος ἡ ζωὴ ἤ, ἀλλιῶς, Ἔτσι μᾶς εἶπαν» (ποίημα). ΚΩΣΤΗΣ ΔΡΥΓΙΑΝΑΚΗΣ «Ἐπισκέψεις σὲ ἐκκλησίες τῆς Ρωσίας: Σελίδες ἡμερολογίου». Θ. ΤΣΕΛΙΩΤΗΣ «Κροῦσμα». π. ΠΕΡΡΥ ΧΑΜΑΛΗΣ «Ἀγάπα τὸν Θεό, ἀγάπα τὸν πλησίον, ἀγάπα τὰ δέντρα: Ἡ περιβαλλοντικὴ δικαιοσύνη στὸν Ὀρθόδοξο Χριστιανισμό». ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ «…Μιὰ λακουβίτσα ἀπαρατήρητη ἀπὸ τοὺς ἄλλους». ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΓΡΙΠΛΗΣ «Ὁσιακὸ τέλος».

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

synaxi 154

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ι Κ Ο Το αφιέρωμά μας αυτό επιχειρεί να ψηλαφίσει ορισμένες πλευρές της ρωσικής πραγματικότητας. Και δη πλευρές οι οποίες, ενώ είναι σημαντικές, μάλλον δεν τυγχάνουν ιδιαίτερης προσοχής στην ευρύτερη συζήτηση των ημερών μας. Τα κείμενα που επιχειρούν αυτή την ψηλάφηση αναπτύσσονται πέριξ δύο αξόνων. Αφ’ ενός επικεντρώνουν στο πώς η Ρωσία αντιλαμβάνεται κατά καιρούς τη σχέση της με τη Δυτική Ευρώπη. Και αφ’ ετέρου εξετάζουν ορισμένα χαρακτηριστικά της ίδιας Ρωσίας σήμερα ή στο παρελθόν, το οποίο όμως επηρεάζει το σήμερα.

Ο πρώτος άξονας ίσως φέρνει στον νου τους Σαιξπηρικούς στίχους: «Ο μόνος μου έρωτας ξεπήδησε απ’ το μοναδικό μου μίσος. Νωρίς τον είδα άγνωστο, κι αργά τον γνώρισα, ίσως». Μάλλον κάπως έτσι, μ’ αυτή την αμφιθυμία κι ένταση, μπορεί να σκιαγραφηθεί η σχέση της Ρωσίας με την Δυτική Ευρώπη. Αμφότερες είναι μέρη μιας και της αυτής ηπείρου (της γηραιάς ηπείρου), πάντα σε σχέση μεταξύ τους. Μόνο που αυτή η σχέση άλλοτε είναι ανταλλαγή, άλλοτε άγρια ασυνεννοησία. Άλλοτε είναι ορατή μια όσμωση, άλλοτε η ασυμβατότητα εκτιμιέται ως αρετή. Από την άλλη, τα χαρακτηριστικά της Ρωσίας, τα οποία προσεγγίζονται από τα κείμενα του δεύτερου άξονα, έχουν σήμερα ιδιαίτερη σημασία. Διότι αφορούν την σκευή με την οποία η χώρα αγωνίζεται για ηγεμονία (πολιτική και εκκλησιαστική) στη διεθνή σκηνή. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι συχνά ακούμε επικλήσεις της πνευματικής κληρονομιάς της. Αλλά παρακολουθούμε και ενέργειές της οι οποίες σε κάνουν να αναρωτιέσαι αν οφείλονται στις ιστορικές περιπέτειές της ή αν γίνονται παρά τις ιστορικές περιπέτειές της.

synaxi 154

Το αφιέρωμά μας, λοιπόν, οικοδομείται ως εξής: Με το κείμενο του Δημήτρη Μπαλτά βλέπουμε πανοραμικά πώς εννόησαν την Ευρώπης τα δύο αντίπαλα ρωσικά ρεύματα, των σλαβόφιλων και των δυτικόφιλων. Η Κατερίνα Μπάουερ φωτίζει μια καίρια (και άγνωστη ευρέως) φάση της εγκατάστασης των ρώσων διανοουμένων στη Δυτική Ευρώπη μετά τη μπολσεβικική επανάσταση. Τη διαμονή και την πνευματική παραγωγή τους στην τότε Τσεχοσλοβακία. Η Ειρήνη Κασάπη παρουσιάζει την άγνωστη (και αθώα) γένεση της μοσχοβίτικης θεωρίας περί Τρίτης Ρώμης. Θεωρίας η οποία όμως στη συνέχεια μετεξελίχθηκε σε μοχλό για οικουμενική πρωτοκαθεδρία.

Ο Δημήτριος Γκασάκ, ζώντας από μέσα τα πράγματα, μας πληροφορεί για τη θρησκευτική εκπαίδευση στη Ρωσία σήμερα. Ο π. Κύριλλος Γοβορούν προτείνει έναν νέο τρόπο συγκρότησης της Ορθόδοξης «διασποράς» στον δυτικό κόσμο. Την έμφαση στις ενορίες, κι όχι στο φυλετικό κριτήριο (το οποίο έχει υιοθετηθεί από το Πατριαρχείο Μόσχας) ή στο εδαφικό (το οποίο έχει υιοθετηθεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο). Τέλος, ο Κωστής Δρυγιανάκης μοιράζεται μαζί μας εύχυμες σελίδες του ημερολογίου του από ταξίδι στη Ρωσία, την ευσέβεια του λαού της και τις εκκλησιές του.

Το αφιέρωμα το επικουρούν δυο κείμενα τα οποία στρέφουν τη ματιά στην Δυτική Ευρώπη. Μιας και αυτή είναι, όπως είπαμε, ο περίεργος εταίρος των ρωσικών διαδρομών, και η οποία –το ζούμε όλοι– βιώνει (ειδικά ως Ευρωπαϊκή Ένωση) μοιραίους τριγμούς, επίχειρα ένοχων επιλογών, με άδηλη κατάληξη αυτή τη στιγμή. Ο Πάνος Νικολόπουλος λοιπόν σφυγμομετρεί κριτικά την τρέχουσα ευρωπαϊκή πραγματικότητα και την κρίση οραμάτων της. Η δε Βασιλική-Πηγή Χριστοπούλου προσεγγίζει τη συνάντηση ψυχανάλυσης και Ορθόδοξης θεολογίας στο πλαίσιο του ατομοκεντρικού «δικαιωματισμού», ο οποίος πλέει μεσίστιος στη Δυτική Ευρώπη. Αυτό που θέλουμε με έμφαση να επισημάνουμε εδώ (και το οποίο σίγουρα ο αναγνώστης θα διαπιστώσει από τα κείμενα του τεύχους) είναι ότι μιλάμε μεν συμβατικά για Ρωσία και, αντίστοιχα, για Δυτική Ευρώπη, όμως οφείλουμε οπωσδήποτε να έχουμε αδιάκοπα κατά νου ότι δεν πρόκειται για συμπαγείς οντότητες, αλλά για πραγματικότητες σύνθετες, με ρεύματα ποικίλα στο εσωτερικό τους – και αλληλοσυγκρουόμενα συχνά.