Αγάπη σ’ αγαπάω

4 κριτικές για Αγάπη σ’ αγαπάω

1. armosbooks– 26 Ιουλίου, 2017

   ΗΡΑΚΛΗΣ ΦΙΛΙΟΣ
   Αγάπη σ\’ αγαπάω…ένας ύμνος στην αγάπη. Ένα ταξίδι που μόνο χαρές αναδύει από την εμφάνιση του φορέματος της συνοχής του άλλου που εμπλέκεται ως αγάπη κι ως έρωτας στο νου και στις ψυχές. Με μια καρδιά που ποιητικά και άριστα εκφράζει την αρχιτεκτονική της δομή με απλές όχι σκέψεις, αλλά δοσίματα. Δοσίματα στο πιο ύψιστο αίσθημα οδύνης που ηδονικά γλυκαίνει τις καρδιές μας. Μία υπέροχη συλλογή από τον κ. Σταμούλη με υπέροχες νότες αγάπης. Γιατί οι ανέραστοι αυτοδιώκονται και οι ερωτευμένοι ζουν…

   Βάλε φωτιά στα βράδια, βάλε φωτιά.
   Αρώματα τ\’ Αυγούστου κι άγια φιλιά…….

2. armosbooks– 26 Ιουλίου, 2017

   Παναγιώτης Θωμά
   Κινούμαστε συχνά όταν μιλάμε για έναν καλλιτέχνη, ή έναν άνθρωπο που γενικά πείθει τους καλοπροαίρετους για τη σημαντικότητα του έργου του, από τον εκθειασμό μέχρι την συγκίνηση. Εκεί είναι τα όρια μας. Το πολύ πολύ να φτάσουμε και σε κάποιες σκέψεις-προεκτάσεις του έργου του, των λόγων του, των στίχων του, της γενικότερης έκφρασής του. Σκέψεις που ο πομπώδης ενθουσιαστικός σχολιασμός μας τις στεγνώνει από την πειθώ που πρέπει να χαρακτηρίζει την υπαρξιακή ανατάραξη την οποία προκαλεί ένα καλό και ειλικρινές έργο. Αυτή η στάση δεν οδηγεί, ως πραγματική κατάφαση σε αλήθειες ορθά και όμορφα δηλωμένες, σε ταρακούνημα πραγματικό της βεβαιότητας μας για τις δικές μας απόψεις. Είναι μια απλή επιβεβαίωση, ένας νέος εγκιβωτισμός του κεκτημένου σε όρια που απαγορεύουν την απορία. Και απορία σημαίνει δεν έχω, δεν κατέχω και δεν έχω διέξοδο… Άρα πάλλομαι, αν-ησυχάζω, θυμώνω, λυγίζω, παραπονιέμαι• μοιάζω της θάλασσας που η αιώνια ουσία της είναι πως κινείται…

   Δεύτερη μάνα των ευαίσθητων ανθρώπων είναι εξάλλου η θάλασσα και κάπου εδώ, μ’ αυτό το εισοδικό, θα προσπαθήσω να σας πω κάποιες σκέψεις μου για τον Χρυσόστομο Σταμούλη και τη συνεπή δημιουργική του έκφραση. Γιατί στον Χρυσόστομο Σταμούλη μπορεί κανείς, αν τον γνωρίζει πραγματικά ―και καμιά αληθινή γνωριμία δεν έχει ημερομηνία λήξης―, να δει πως πριν και πάνω απ’ όλα είναι άνθρωπος, συγγραφέας και καλλιτέχνης ευαίσθητος. Μακριά από αυτή την προσωπική εμπειρία μου και εμπειρία αρκετών άλλων που τον ζήσαμε από κοντά, μια ευαισθησία άνευρη, παθητικά ρομαντική, αιθεροβάμων και τελικά αχρείαστη για τούτη ―και σε τούτη― τη σκληρή ζωή.

   Έχετε ενώπιον σας τους καλούς καρπούς της τελευταίας του δισκογραφικής εργασίας. Αυτή είναι ένας Σταμούλης, όχι όλος ο Σταμούλης, και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Προικισμένος με πληθωρικότητα και συνεκτική συνθετότητα, πότε στράφηκε σε γενναία λαϊκή μελοποίηση ή λυρική-σπαρακτική επένδυση μειζόνων ποιητών —Θέμελης, Πεντζίκης, Χαραλαμπίδης είναι ένα απλό δείγμα— πότε άφησε τη δική του γραφίδα να σκιαγραφήσει προσωπικές στιγμές μιας παλλόμενης καρδιακής πλησμονής• αυτής που του χάρισε η όντως κοινωνική του φύση: τόσα χρόνια στη χορωδία, μαέστρος και συνοδοιπόρος, διευθύνων και συνεργάτης, γέμισε από στιγμές κοινωνίας και χάρισε άλλες τόσες —με αγιάτρευτο πάθος, στοργή, σωφροσύνη επίγνωση• όλα δοσμένα απόλυτα στην αγάπη για το ελληνικό τραγούδι και στην πίστη πώς μόνο με και μαζί με τους άλλους σωζόμαστε.

   Ίσως μόλις θεολόγησα• ίσως και με τρόπο εμφανώς σταμουλικό. Στον Σταμούλη διαχωριστική γραμμή δεν υπάρχει. Μην την ψάξετε, όταν την βλέπετε είναι φτιαχτή, συμβατική, τρόπος να συνεννοηθούμε, όσο προσπαθούμε να τον προσδιορίσουμε• μα δεν πρέπει, ωστόσο, να λησμονούμε πως κάθε προσδιορισμός δεν πρέπει να ορίζει γιατί έτσι περιορίζει και λανθάνεται. Θέλω να πω: ο Χρυσόστομος Σταμούλης είναι θεολόγος γιατί είναι καλλιτέχνης, είναι καλλιτέχνης γιατί είναι θεολόγος. Σύνδεσμος ακατανόητος για τους πιο πολλούς, φύσεις ασυμβίβαστες για τους αμύητους. Μα δείτε την ορθοδοξία του και την αισθητική του, την αισθητική και την ορθοδοξία του• και ίσως καταλάβετε, πως η γραμμή που κάποτε έβαλε ο μέγιστος Κυριάκος Χαραλαμπίδης μεταξύ του Θεού της αισθητικής —του Θεού των ποιητών και των ζωγράφων, των σκηνοθετών και των λογοτεχνών— και του Θεού της Ορθοδοξίας• αυτή η γραμμή, μπορεί να είναι και μεθόριο. Κάτι σαν τον κρυστάλλινο καταρράκτη που τώρα έτσι τον λες και σε λίγο σου ξεφεύγει, σε εξαπατά με άγρια ομορφιά και εκβάλλει για να τον πεις ποτάμι: δυο φύσεις αξεχώριστες, ενωμένες, ιδιαίτερες και αδελφωμένες μαζί.

   Μια και χαιρόμαστε τώρα τελευταία ιδιαιτέρως την πιο πρόσφατη του δισκογραφική εργασία επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω μια δική μου αίσθηση που λαμβάνει εδώ και καιρό μέσα μου θέση δυνατής πεποίθησης. Λόγια βαρύγδουπα θα πει κανείς• για τραγούδια μιλάμε. Μα τα αληθινά τραγούδια κουβαλάνε, ας μη ξεχνούμε, τόσο υπαρξιακό βάρος, που θα πρέπει κανείς να σκάψει, να διεισδύσει βαθύτερα για να εντοπίσει το εύρος τους: θέλω λοιπόν να σας πω, πως χωρίς το τραγούδι «Γιορτές πληγές» είναι ακατανόητη και αυτή η δισκογραφική δουλειά του Σταμούλη και τα κείμενα που την πλαισιώνουν και οι υπόλοιπες συνθετικές του καταθέσεις. Κι αυτό θα το νιώσει κανείς• ίσως μπορέσει να το συλλογιστεί όπως του πρέπει, αν γνωρίζει και τον συγγραφέα Σταμούλη. Μαθητεύοντας κοντά του στο Πανεπιστήμιο, στις βόλτες στα παράλια της Μητέρας Θεσσαλονίκης και στη χορωδία του Άη Γιάννη• και διαβάζοντάς τον για πάνω από μία δεκαετία, βρήκα στους στίχους της συμπατριώτισσάς μας Σόνιας Κούμουρου το πεντόσταγμα της σταμουλικής ευαισθησίας όπως την εξέφρασε θεολογικά γιατί την έζησε κατάσαρκα κι ανθρώπινα• με δυό κουβέντες: σπαραγμός για την απώλεια, ασυμβίβαστη ψυχή με την αντικαταστασιμότητα των αγαπημένων, αδυναμία να δεχτεί κληρονομημένες ενοχές κι αμαρτίες σε ζωές που σβήνουν πριν ανθίσουν ή έρχονται σ’ αυτό τον κόσμο για να δεχτούν τόση τραγική αγάπη, που το μόνο που δικαιούμαστε να πράξουμε είναι να τις υποδεχτούμε σε μια ευρύχωρη αγκαλιά, να τους μυήσουμε στην κοινότητα της αγάπης. Εκτός αν μας φύγουν πρόωρα• εκτός αν τους φύγουμε πρόωρα… Γι’ αυτό οι γιορτές θα είναι εις τον αιώνα πληγές που θα τις μαλακώνει μόνο η ικανοποίηση πως η αγάπη που ευγνωμονεί και θυμάται διαρρηγνύει τον χρόνο, ζωοποιεί τον τάφο, θρέφει την προσδοκία και φουντώνει τη χαρά παρά τη θλίψη, γλυκαίνει τη θλίψη όταν λείπει η χαρά. Σταλαγματιά σταλαγματιά κι η μελοποίηση των στίχων με τις «πληγωμένες γιορτές και τις γιορτινές πληγές» μας οδηγεί σε μια κατάνυξη αλλιώτικη που υπηρετεί ταπεινά και με δέος το βάρος τους.

   Και σε τούτη τη δουλειά του Σταμούλη θα τον δείτε να αυξάνει και να ανοίγεται δυναμωμένος με το τάλαντο των φίλων που θαυμάζει και τον θαυμάζουν, που εκτιμά και τον εκτιμούν. Τέτοια ευρυχωρία ορίζει η προσωπικότητα του συνθέτη και μια τέτοια ανθρώπινη και καλλιτεχνική συνθήκη σπανίζει και είναι λαμπερό υπόδειγμα. Ίσως να μη δείτε ποτέ τον συνθέτη Σταμούλη να μεσουρανεί στους αιθέρες της δημόσιας προβολής• ίσως και να το επέλεξε έτσι. Μα τούτο το λαμπερό υπόδειγμα συνεργασίας και συλ-λειτουργίας θα το αφήσει —και αυτός σαν τους άλλους σπουδαίους του ελληνικού τραγουδιού— να λάμπει για όσους είχαν ή θα έχουν τα μάτια να το βλέπουν.

   Μη γελαστείτε και πείτε πως πολυλόγησα… μη γελαστείτε και πείτε πως εκθείασα τον Σταμούλη γιατί και πιο λίγα είπα και πολλά θα του φανούν, αφού έχει φυσική ανοσία στον εκθειασμό και σύντομα θα επιστρέψει με έρωτα τρελό στην καθημερινή εργασία του, κωφεύοντας στα λόγια για να δημιουργήσει έργα. Μη γελαστείτε ακόμα και πείτε πως σας μίλησα μόνο για τον Σταμούλη• σας είπα για αυτά που όταν φαίνονται στους ανθρώπους σαν τον Σταμούλη, πρέπει να τα φέρνουμε στην επιφάνεια για να ακούγονται. Τούτο είναι υπόθεση χρέους κι όχι ανώφελης τιμής ακαίρως οφειλομένης. Άλλωστε ο Χρυσόστομος Σταμούλης, καθόλου δεν θα ενοχλούνταν γρήγορα να χωθεί και να χαθεί για να σωθεί μες τις φωνές των φίλων του, άσημος και ευτυχής, πλήρης κι αναπαυμένος για την όμορφη ατμόσφαιρα επικοινωνίας που κατάφεραν να υφάνουν τα τραγούδια του.

   Παναγιώτης Θωμά

   Διαβάστηκε στην έναρξη της συναυλίας «Απόψε το τραγούδι θα ’ναι σαν προσευχή», στο Παραλίμνι της Κύπρου (15.12.2013, Xenion High school), όπου παρουσιάστηκαν και τα τραγούδια του βιβλίου-δίσκου Αγάπη σ’ αγαπάω.

3. armosbooks– 26 Ιουλίου, 2017

   Μαρία Χατζηαποστόλου
   «Αγάπη σ’ αγαπάω…». Ιστορώντας την Αγάπη… «Τα χρόνια πέρασαν. Γέμισαν επανάσταση. Ο κόσμος γνώρισε με τρόπο σκληρό την απουσία. Αγόρια και κορίτσια ξεχύθηκαν στους δρόμους και κυνήγησαν έως θανάτου τον ουρανό. Σύγχυση. Το δίκαιο. Τα λάβαρα. Ο έρωτας. Τα πλήθη ανέβηκαν στις καμένες στέγες. Ο λαχειοπώλης σήκωσε τη σημαία ψηλά, κοίταξε το απρόσμενο και επανήλθε στην τάξη. Μόλις τον είδε η αταξία πήρε θάρρος και άρχισε να γελά αμφισβήτηση. Αντίσταση, φώναξε και χάθηκε στη στροφή της ελπίδας. Η μάχη δόθηκε μέχρι τέλους. Τότε το παιδί κατέβηκε από το σταυρό, έσκυψε στη γη και μάζεψε το φυλαχτό. Το πουλί που το είδε πέταξε γρήγορα κοντά του. Μαζί ανέβηκαν στο ποδήλατο και πήραν το δρόμο ανάμεσα στις παπαρούνες. Ο ουρανός γέμισε πολύχρωμους χαρταετούς. Κι αυτοί φτιάξανε λέξεις απροστάτευτες και επίμονες. Θά ‘ν’ η αγάπη φυλαχτό… Πήρα και τους αγέρηδες… Γιορτές πληγές… Κατάλευκο πουλί… Αγάπες… Αυγουστιάτικη μου θλίψη… Έρωτας στα χιόνια… Αγάπη σ’ αγαπάω…». Απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου. «Αγάπη σ’ αγαπάω…». Μια ιστόρηση, μα κυρίως μια αέναη αναζήτηση και μια οντολογική βίωση της αγάπης με τραγούδια, ζωγραφιές και κείμενα σε επιμέλεια, επιλογή και μουσική Χρυσόστομου Σταμούλη. Η πέμπτη δισκογραφική δουλειά του Χρυσόστομου Σταμούλη είναι πλέον γεγονός και ταξιδεύει ήδη, μαζί μ’ ένα βιβλίο με κείμενα για την αγάπη, σπουδαίων ανθρώπων των γραμμάτων και της Τέχνης όπως οι Όσκαρ Ουάιλντ, Χαλίλ Γκιμπράν, Μάνος Χατζιδάκις, Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης, Τάσος Λειβαδίτης, Βασίλειος Αγκύρας και Τάκης Βαρβιτσιώτης από τις εκδόσεις «Αρμός». Τα σχέδια που κοσμούν το βιβλίο υπογράφει ο Χρίστος Πίτσιλος, ενώ τα οκτώ τραγούδια του cd δημιουργήθηκαν από το συνθέτη Χρυσόστομο Σταμούλη, βασισμένα σε στίχους των Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Παναγιώτη Θωμά, Σόνιας Κούμουρου και του ίδιου του συνθέτη και με μεγάλους ερμηνευτές, όπως τη Μελίνα Κανά, το Γεράσιμο Ανδρεάτο και τον Απόστολο Ρίζο. Επίσης, παίζουν οι εξαιρετικοί μουσικοί Θάνος Σταυρίδης, Δημήτρης Λάππας και Βασίλης Βαρβαρέσος, ενώ το εξώφυλλο επιμελήθηκε ο Ανδρέας Νικολάου. Άκρως δυναμική, λοιπόν, η μουσική παρουσία της «Μητέρας Θεσσαλονίκης», έρχεται να μας αφυπνίσει και πάλι από το λήθαργο. Εξ’ άλλου, η ακαδημαϊκή πορεία του Χρυσόστομου Σταμούλη, πάντα συντροφευμένη από την καλλιτεχνική του δημιουργία, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζώσας θεολογίας, της θεολογίας εκείνης που τολμά ν’ αναζητά πάντα και να έρχεται σε διάλογο με τον κόσμο και τη σύγχρονη πραγματικότητα, γεγονός που την καθιστά ζώσα πραγματικότητα και εμπειρία κι’ όχι μουσειακό έκθεμα που δεν έχει τίποτα να πει στο σύγχρονο άνθρωπο. Ο Χρυσόστομος Σταμούλης ακολουθώντας πιστά το δάσκαλό του Νίκο Ματσούκα, πιστεύει πως η ανέραστη ζωή είναι μια ζωή σατανική καθώς, «η παραδείσια ζωή είναι φιλία, έρωτας και κοινωνία με τον Θεό», ενώ «η κόλαση είναι ακριβώς το αντίθετο, “αμεθεξία”, “ακοινωνησία”, αφιλία και ανέραστη ζωή». Γιατί, «θα ‘ν’ η αγάπη φυλαχτό…» με την αέναη ταύτιση του ερωτευμένου με τον ίδιο τον Χριστό, εκεί όπου επανέρχεται και πάλι η σταυρική διάσταση καθώς, «όταν κατέβω απ’ το Σταυρό, θα δω τον κόσμο μου αδειανό…». Η μοναξιά του Σταυρού, μα και η Σταύρωση του εγωισμού, ο αδειανός κόσμος που πληρώνεται με την αγάπη που «θα ‘ν’ φυλαχτό…» και η αγάπη που από «πουλί νεκρό» μεταμορφώνεται σε φυλαχτό, πάντα με την αβάσταχτη μοναξιά που την υποδέχεται η προσδοκία της Ανάστασης. Με έντονη την περιπέτεια του ταξιδιού καθώς, «πήρα και τους αγέρηδες». Εκεί, όπου επιστρατεύονται τα στοιχεία της φύσης, ώστε ο εραστής να συναντηθεί και πάλι με το πρόσωπο της αγάπης, στο δικό της γνώριμο μονοπάτι, με μόνη την αλήθεια της απέναντι στα είδωλα καθώς, «σ’ αρμένισα σε θάλασσες μα χάθηκες στους δρόμους». Αγώνας αέναος, ώστε να υπάρξει και πάλι η πολυπόθητη κοινωνία, πάντα με τη γλυκιά ευαισθησία αφού, «σου φύλαξα τα όνειρα». Και πάντα ζωντανή να παραμένει η προσμονή της ελπίδας «μήπως γυρίσεις πίσω». Με τις «Γιορτές πληγές» και την ηθελημένη ηχητική ομοιότητα των λέξεων, τη μουσική σαν βροχή δακρύων και μ’ έναν τόνο που ανεβάζει τη δραματικότητα, κρατώντας αναντικατάστατο το χαμένο πρόσωπο της αγάπης, κάθε φορά που «η σιωπή αντιστέκεται στην πύκνωση των λέξεων». Επειδή πάντα, «σε αναγκάζουν να μετράς τους απόντες… Θέσεις στο τραπέζι αδειανές κι’ ας κάθεται κάποιος άλλος εκεί…». Αέναη υπαρξιακή κραυγή και μελωδία σαν χάδι που θέλει ν’ απαλύνει τον πόνο… Γλυκό κι’ αβάσταχτο παράπονο που πάντα προμηνύει την Ανάσταση. Ακολουθώντας τη χαρμολύπη από το «Κατάλευκο πουλί» με την «ουράνια φωνή» και την «όμορφη θωριά του», που δεν ξέρουμε από που προέρχεται, όπως και το θαύμα. Ο καημός της συνάντησης έντονος κι’ εδώ, με τα δίπολα των αντιθέσεων, τη μαύρη καρδιά και τη λευκότητα του πουλιού, το φως και το σκοτάδι, αλλά και την ελπίδα μες τη σκοτεινιά, τη λύπη που εναλλάσεται με τη χαρά και οδηγεί στη χαρμολύπη και την επιθυμία της συνάντησης με τον άλλον, «για να πετάξουμε μαζί και να ταξιδευτούμε» ώστε να συναντήσει – ο ήδη Εσταυρωμένος Έρωτας την Ανάσταση που καρτερεί… Γιατί ο πόνος όταν μοιράζεται οδηγεί στη ζωή. Η ζεστασιά της μουσικής μας δίνει την αίσθηση της αγκαλιάς από τα φτερά του κατάλευκου πουλιού. Με την ικετευτική επίκληση για τη νίκη επί της λησμονιάς, προς τις «Αγάπες» για να μην τον εγκαταλείψουν «κι’ αυτό το βράδυ που κλαίει η καρδιά, μα κλαίει κι’ η ψυχή…» με «μάτια που καίνε πάντα σαν τις προσευχές…». Και στα κρινάκια της άμμου της «Αυγουστιάτικης θλίψης», που ανθίζουν στην άνυδρη γη και είναι τόσο σπάνια, όσο και η αγάπη. Εκεί που όλα χάνονται για να ξαναβρεθούν… Εκεί που όλα μεταμορφώνονται «στο σώμα της πάνω» για ν’ αποκτήσουν και πάλι τ’ αγόρια και τα κορίτσια ουρανό… Και σε στίχους κυρ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ταξιδεμένο μεσοπέλαγα με τη μουσική του Χρυσόστομου Σταμούλη, αυτό το αριστούργημα του παπαδιαμαντικού λόγου, ο «Έρωτας στα χιόνια», ξαναζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας, με τη νησιώτικη αύρα της Σκιάθου να μας πλημμυρίζει και τον ανάλαφρο και παιχνιδιάρικο ρυθμό του, λες και θέλει ν’ αλαφρώσει τον αβάσταχτο καημό του ανεκπλήρωτου έρωτα. Σαν ανάλαφρο αεράκι που μουρμουρίζει, «σεβντάς ειν’ αυτός… μεγάλος καημός…». Κι’ «ο μπαρμπα−Γιαννιός ο Έρωντας» που σιγοτραγουδεί: «Σοκάκι μου μακρύ−στενό, με την κατεβασιά σου, κάμε κι’ εμένα γείτονα με την γειτόνισσά σου», πάντα μονολογώντας πως: «έρωντας είναι, δεν είναι γέρωντας». Ώσπου στο τέλος πεθαίνει συνειδητά από έρωτα. Αλλά δεν τον ένοιαξε. Γιατί του αρκεί που ερωτεύτηκε… Δε μετάνιωσε. Ούτε στιγμή. Κι’ ας μη του άνοιξε ποτέ την πόρτα της καρδιάς της, «η γειτόνισσα η πολυλογού». Κάθε φορά κάτω από το σπίτι της, επαίτης του έρωτά της. Της μάταια αναζητούμενης στοργής της… Ο έρωτας του ανεκπλήρωτου… Και το ερωτικό παράπονο πάντα εκεί… Ο ίδιος ένα παράπονο ολοζώντανο να τριγυρνά απελπισμένος, τρεκλίζοντας απ’ το πιοτό στα σοκάκια τα μακρύστενα. Γιατί, «Τα βράδια πάντα ορκίζομαι πως πίσω δεν γυρνάω… Mα πάντα ξεφτιλίζομαι, αγάπη σ’ αγαπάω… Βάλε φωτιά στα βράδια, βάλε φωτιά… Aρώματα τ’ Αυγούστου κι’ άγια φιλιά…». Έρωτας. Η Σταύρωση του εγωισμού. Η μεγαλύτερη ήττα. Η ομορφότερη αιτία για να ζεις… Και να πεθαίνεις. Ο άγιος εξευτελισμός. Εκεί που το εγώ γίνεται εσύ. Εκεί που το εσύ γίνεται εμείς. Αδειάζοντας το είναι σου. Εκχωρώντας τον άλλον. Αφήνοντας χώρο μονάχα για τον άλλον. Τον διαφορετικό. Που στην ουσία είναι ο ίδιος σου ο εαυτός. Εκεί που σταματά η λογική και τον πρώτο λόγο έχει η καρδιά… Ρισκάρεις. Και δραπετεύεις από τη γη των ανέραστων στη γη της ελευθερίας. Της ελευθερίας του έρωτα. Εκεί όπου έχει χώρο μονάχα η άκρα ερωτικότητα. Η αγία ένωση. Και η προτροπή για αναστάσιμη ήττα. Οι αισθήσεις μας μεταμορφώνονται με τη λιτή συνοδεία του πιάνου και την Ποίηση διάχυτη στην ατμόσφαιρα. Ένας ύμνος στην αγάπη σε στίχους και μουσική Χρυσόστομου Σταμούλη, με την αισθαντική και βαθιά ερωτική φωνή της Μελίνας Κανά. Αν… Η γλυκιά, η αγία αβεβαιότητα… Η μελωδία ξετυλίγεται νοσταλγικά, σαν χάδι, με μια αίσθηση χαρμολύπης, που μαρτυρά την άνευ όρων παράδοση και την αποδοχή της ήττας. Της ήττας εκείνης της αγάπης, που είναι η μόνη ικανή δύναμη για να μας οδηγήσει στην Ανάσταση. Τούτα τα τραγούδια συν-κινούν τη ψυχή του ακροατή, καθώς εκφράζουν αιώνια συναισθήματα και γεννούν εικόνες μέσα μας. Μία είναι η αγάπη κι’ από τον άνθρωπο αναγόμαστε στο Θεό. Ένας ο έρωτας, ο ανθρώπινος κι’ ο θείος. Ο θεανθρώπινος εκείνος έρωτας που επιβεβαιώνει την ταυτότητα του ανθρώπου ως υπόσταση, ως πρόσωπο γεμάτο ελευθερία κι’ ανατρεπτικότητα, έτοιμο ανά πάσα στιγμή να δυναμιτίσει τα θεμέλια του συστήματος. Όπως ο μέγας Μάνος Χατζιδάκις που με το «Μεγάλο Ερωτικό», αντιστάθηκε άκρως δημιουργικά και γι’ αυτό ακριβώς ερωτικά απέναντι στο δικτατορικό καθεστώς της εποχής του. Αν μια δύναμη μας σώζει, αυτή είναι η αγάπη. Ταξίδι, λοιπόν, στη μουσική, στα τραγούδια, στους στίχους, στον έρωτα και στην αγάπη. Η Θεσσαλονίκη των ποιητών, των μουσικών, των τρελών και των ονειροπόλων, δηλώνει και πάλι δυναμικά το δικό της παρόν και μας χαρίζει ένα ακόμη μουσικό έργο με κεντρικό άξονα την αγάπη, πάντα με το βλέμμα των ποιητών πάνω σ’ αυτήν. Η αγάπη, ο μόνος δρόμος της αληθινής ελευθερίας, αλλά ταυτοχρόνως και η αληθινή της βίωση, είναι η αξία εκείνη, που με τη δυναμική της καταργεί κάθε στείρα αντιμετώπιση της ζωής και οδηγεί στο θαύμα. Εκεί, όπου όλα μεταμορφώνονται με τη δύναμη της αγάπης και κάθε αδύνατο γίνεται δυνατό. Αρκεί να βγει κανείς από τη βεβαιότητα του εγωισμού του και ευάλωτος, γυμνός και μόνος να κραυγάσει: «Αγάπη… Σ’ αγαπάω…». Μαρία Χατζηαποστόλου

4. armosbooks– 26 Ιουλίου, 2017

   Θόδωρος Εξηντάρης
   Τα καλά δισκογραφικά νέα από τη Θεσσαλονίκη συνεχίζονται. Είναι η σειρά του Χρυσόστομου Σταμούλη να βρεθεί στην ομάδα μουσικών της πόλης με νέους και αξιόλογους δίσκους. Η νέα του δουλειά είναι μια όμορφη κυκλοφορία με βιβλίο στο οποίο περιέχονται οι στίχοι των τραγουδιών αλλά και μια επιλογή κειμένων και ποιημάτων με κεντρικό άξονα την αγάπη με το βλέμμα του Χαλίλ Γκιμπράν, του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, του Μάνου Χατζιδάκι, του Τάσου Λειβαδίτη, του Τάκη Βαρβιτσιώτη, του Όσκαρ Ουάιλντ και άλλων. Το εξώφυλλο είναι έργο του ζωγράφου Ανδρέα Νικολάου. Οκτώ τραγούδια, δύο τραγουδιστές και μία τραγουδίστρια περιλαμβάνει το μουσικό μέρος, μαζί με τρεις μόνο μουσικούς ο μικρός αριθμός των οποίων παρατηρείται μόνο διαβάζοντας τα ονόματα τους. Η Μελίνα Κανά δίνει το τραγουδιστικό στίγμα της Θεσσαλονίκης (αν και εσωτερική μετανάστρια πλέον) ενώ οι αντρικές φωνές είναι του Γεράσιμου Ανδρεάτου και του Απόστολου Ρίζου. Τρεις φωνές ιδιαίτερες και αγαπητές: η χαρακτηριστική γλυκιά βραχνάδα του Απόστολου Ρίζου, η φωνή παντός καιρού του Γεράσιμου Ανδρεάτου – που όσοι τον περιγράφουν ως λαϊκό (μόνο) τον μειώνουν πολύ και βέβαια το… εργοστάσιο Μελίνα Κανά με δεκάδες νέα κορίτσια να μιμούνται θελημένα ή αθέλητα τη φωνή της. Οι τρεις αυτοί ερμηνευτές έχουν τον σχετικά εύκολο της απόδοσης των τραγουδιών με τη φωνή τους. Σχετικά εύκολο γιατί ήδη η καλή βάση είναι έτοιμη. Και λέγοντας καλή βάση εννοώ αρχικά τους μουσικούς: Ο Δημήτρης Λάππας, αυτό το πολύ μεγάλο ταλέντο στις κιθάρες, το μπουζούκι και το μπάσο, ο Θάνος Σταυρίδης στο εξαιρετικό ακορντεόν αλλά και τα κρουστά και βέβαια ο διεθνής Βασίλης Βαρβαρέσος στο πιάνο. Εκτός όμως από τους μουσικούς η καλή βάση για τους τραγουδιστές εμπεριέχει και τα ίδια τα τραγούδια. Επιλεγμένα από τον Χρυσόστομο Σταμούλη ανάμεσα σε πολλά περισσότερα κρατούν το επίπεδό τους υψηλό και δένουν με την πολύ καλή επιλογή στίχων, πέρα από τους στίχους του ίδιου, της Σόνιας Κούμουρου, του Παναγιώτη Θωμά αλλά και του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ο Χρυσόστομος Σταμούλης έχει δείξει και στις προηγούμενες δουλειές του πως και ωραίες μελωδίες για ορχηστρικά γνωρίζει να γράφει και γνωρίζει να γράφει και τραγούδια όμορφα, θα τολμήσω μάλιστα να πω διαχρονικά, γιατί διαχρονικό τραγούδι είναι αυτό που έχει ήθος· τα τραγούδια του λοιπόν έχουν ήθος, υπηρετούν με σεβασμό την τραγουδοποιία και το διδάσκουν όπως το διδάσκει και ο ίδιος στο Πανεπιστήμιο ως καθηγητής. Το κάθε ένα τραγούδι έχει προφανώς τις δικές του ομορφιές αλλά δεν μπορώ να μην επισημάνω την «προσωπικότητα» που διαθέτει το “Κατάλευκο Πουλί”, τους στίχους στο “Γιορτές Πληγές” που προκάλεσαν τη δημιουργία ενός συνολικά πολύ ωραίου τραγουδιού. Ωστόσο είναι οι “Αγάπες” που μου άφησαν κάτι ακόμα περισσότερο και από το “Γιορτές Πληγές”: ένα κομμάτι λαϊκό, εξαιρετικό, από τα πραγματικά σπάνια λαϊκά τραγούδια με τη σπαρακτική ερμηνεία του Γεράσιμου Ανδρεάτου που υπενθυμίζει γιατί είναι πολύ μεγάλος ερμηνευτής. Ένα τραγούδι που το τοποθετώ στα πιο συναισθηματικά τραγούδια και δίπλα στα καλύτερα ζεϊμπέκικα. Δεν χρειάζονται περισσότερα λόγια. Ωραία τραγούδια και ωραίες ερμηνείες σε ένα όμορφο βιβλίο. Ο πολιτισμός της κρίσης αντιστέκεται σθεναρά.