Παράδοση και δημιουργία στο εικαστικό έργο του Φώτη Κόντογλου
Γιώργος Κόρδης
[…] Με τους στόχους αυτούς παρουσιάζουμε στο παρόν βιβλίο τέσσερα κείμενα στα οποία επιχειρείται αναλυτική προσέγγιση της εικονογραφικής και εικαστικής δουλειάς του νεοέλληνα δημιουργού. Τα τρία από τα κείμενα αυτά είναι επεξεργασμένες μορφές εισηγήσεων σε πρόσφατα συνέδρια και ημερίδες για τον Φώτη Κόντογλου, ενώ το ένα από αυτά γράφτηκε ως εισαγωγικό σημείωμα σε μελλοντική έκδοση φορητών εικόνων του που βρίσκονται στην Ι. Μονή Αγίων Ανάργυρων Πάρνωνος. Στα κείμενα αυτά αναλύεται το εικονογραφικό έργο του Κόντογλου από ζωγραφική και όχι από εικονογραφική οπτική γωνία. Έτσι δεν μας απασχολούν τόσο οι λύσεις που εφαρμόζει ως προς τους εικονογραφικούς τύπους, ούτε η καταγωγή τους. Μας ενδιαφέρει κυρίως το πώς της εικαστικής αντιμετώπισης της φόρμας· πώς δηλαδή επιτυγχάνεται η δια των χρωμάτων, σχημάτων και συνθετικών λύσεων απόδοση των εικαστικών μορφών των εικονιζόμενων αγίων προσώπων και γεγονότων. Επιχειρούμε, επομένως, να σπουδάσουμε τον Κόντογλου ως ζωγράφο, ως εικαστικό δημιουργό. […] (από τον πρόλογο του βιβλίου)
€ 18.25 € 14.60
- Επιπρόσθετες Πληροφορίες
- Αξιολογήσεις (0)
| Weight | 0.70 kg |
|---|---|
| Dimensions | 17 x 24 cm |
| Συγγραφέας | Γιώργος Κόρδης |
| Σελίδες | 206 |
| isbn13 | 978-960-527-343-9 |
| isbn | 960-527-343-8 |
Be the first to review “Παράδοση και δημιουργία στο εικαστικό έργο του Φώτη Κόντογλου”
You may also like…
Κίχλη
Γιώργος Κόρδης
Εικαστική διαδρομή στο ομώνυμο ποίημα του Γιώργου Σεφέρη
Δουλεύω εδώ και καιρό πάνω στην «Κίχλη» του Γ. Σεφέρη. Ποίημα δύσκολο, πολυδιάστατο, σπασμένο και ενωμένο εσωτερικά πολλές φορές. Δυσκολεύτηκα όσο καμιά άλλη φορά απ’ όσες έχω επιχειρήσει να πλησιάσω λογοτεχνικά κείμενα. Κι αυτό εξαιτίας της δομής του. Συνειδητοποίησα καλύτερα από κάθε άλλη φορά ότι η ζωγραφική είναι πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα σύνθεση. Η σύνθεση είναι που αποδίδει μια κατάσταση και «απεικονίζει» ένα αντικείμενο. Οι σχέσεις δηλαδή των ζωγραφικών στοιχείων και εν τέλει των επιμέρους μερών μιας μορφής δημιουργεί τις προϋποθέσεις της ζωγραφικής, της εικαστικής δηλαδή απόδοσης της ζωής. Κάθε άλλη απόπειρα ζωγραφικής που βασίζεται σε νατουραλιστικές προϋποθέσεις είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Δεν καταγράφει δηλαδή τη ζωή αλλά αποτελεί μίζερο και φτωχό υπαινιγμό της ζωής, έναν αδύναμο συμβολισμό της. Το έργο τέχνης στην περίπτωση αυτή το περισσότερο που μπορεί να καταφέρει είναι να γίνει ένα σημειοσύμβολο με εννοιολογικές αναφορές στη ζωή και στην πραγματικότητα, αλλά όχι μια παρουσία της ζωής. Δεν είναι επομένως ζωγραφική, δηλαδή γραφή ζωής. […] (Γιώργος Κόρδης)
Αυγοτέμπερα με υποζωγράφιση
Γιώργος Κόρδης
Το χρώμα ως φως στη βυζαντινή ζωγραφική θεωρία και πρακτική
Η δομημένη με υποζωγράφιση μορφή, επειδή ακριβώς χαρακτηρίζεται από την ενότητα κι επειδή όλα τα στοιχεία της λειτουργούν αισθητικά στον ίδιο βαθμό, θα μπορούσαμε να πούμε ότι χαρακτηρίζεται από θαυμάσια και ισορροπημένη παρουσία ρυθμού, ο οποίος νοείται ως κατάσταση δυναμικής ισορροπίας, εις τρόπον ώστε ο χώρος και ο χρόνος να αλληλοπεριχωρούνται και να συναπαρτίζουν μία νέα πραγματικότητα, το παρόν…
Κι αυτό γιατί η μορφή αυτή δεν χαρακτηρίζεται από εσωτερικές συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις που καταργούν την αγαπητική αλληλοπεριχώρηση και την κοινωνία των ετεροτήτων. Η υποζωγραφισμένη μορφή παρέχει δυνατότητες εξόδου από τον πόλεμο των αντιθέσεων και εισόδου στον κόσμο του θείου κάλλους, στον κόσμο της ησυχίας και της πραγματικής ειρήνης, στην ζωή που υπάρχει πέρα από την ανάγκη και τις συνέπειές της, στο καθαρό και τέλειο Φως της Αθωότητας.
Κόρδης Γιώργος (Kordis Giorgos)
Ο Γιώργος Κόρδης γεννήθηκε στη Μακρυρράχη Φθιώτιδας το 1956. Σπούδασε θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1975-1979), ενώ παράλληλα έκανε ελεύθερες σπουδές ζωγραφικής και βυζαντινής εικονογραφίας. Μελέτησε συστηματικά την ιστορία και αισθητική της βυζαντινής ζωγραφικής και από το 2003 είναι λέκτορας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (εικονογραφία: θεωρία και πράξη). Συνέχισε τις σπουδές του στις Καλές Τέχνες στη Βοστόνη των ΗΠΑ (School of the Museum of Fine Arts of Boston, 1987-1989). Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, μαθήτευσε κοντά στο μεγάλο Έλληνα χαράκτη Φώτη Μαστιχιάδη, που τον μύησε στον κόσμο της χαρακτικής τέχνης και κυρίως της χαλκογραφίας. Από το 1993 ως το 1997 προσέγγισε εικονογραφικά τα λογοτεχνικά κείμενα του Αλ. Παπαδιαμάντη και άλλων Ελλήνων λογοτεχνών (Κόντογλου, Καρκαβίτσα, Μωραϊτίδη), καθώς και λαϊκά παραμύθια της Κύπρου. Παράλληλα ασχολήθηκε με την έκδοση συλλεκτικών βιβλίων. Από το 1990 ασχολείται συστηματικά με τη διδασκαλία της βυζαντινής ζωγραφικής οργανώνοντας σειρές μαθημάτων και καλοκαιρινά σεμινάρια.
Η χρωματική δομή στις μορφές του Θεοφάνη του Κρήτος
Γιώργος Κόρδης
Μία αισθητική ανάγνωση
Η χρωματική δομή των μορφών στις εικόνες του Θεοφάνη του Kρητός χαρακτηρίζεται από συνθετότητα που προέρχεται από την χρωματική ουδετεροποίηση των προπλασμών. Έτσι η πλαστικότητα στηρίζεται στην διαλεκτική του ουδέτερου προπλασμού και της φωτεινής σάρκας. Το γεγονός αυτό έχει επιπτώσεις στην αισθητική λειτουργία της εικόνας, καθόσον εγκλωβίζεται στην διαλεκτική φωτός σκιάς και ως εκ τούτου έχει περιορισμένες δυνατότητες «εξόδου» προς την αίσθηση του θεατή.
Related Products
Για να πάρουμε μια ιδέα περί ζωγραφικής
Φώτης Κόντογλου
Η αντιδιαστολή, που επιχειρεί ο Κόντογλου μεταξύ της βυζαντινής και της δυτικής τέχνης, γίνεται με κριτήρια εικαστικά… με βάση την λειτουργικότητα των ζωγραφικών λύσεων και την κοινωνική αποστολή του έργου τέχνης. Πουθενά δεν υπεισέρχεται ο εθνικισμός, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός, όπως πολλοί τον κατηγορούν… Ο Κόντογλου είναι… βαθιά ενωτικός για τον ελληνισμό και ακόμα πιο πολύ είναι άνθρωπος που προωθεί την υγιή σχέση μας με τον περιβάλλοντα ημάς γεωπολιτικό χώρο και τους άλλους πολιτισμούς που τείνουν σήμερα να κυριαρχήσουν… Σε μια σύγχρονη Ελλάδα που αγωνίζεται να βρει το πρόσωπό της, που ψάχνει… να διατηρήσει και να οικοδομήσει την πολιτιστική της μορφή, η σκέψη του Κόντογλου είναι βοηθός πολύτιμος…
Το δώμα των αθώων
Γιώργος Κόρδης
Η ανείπωτη ωραιότητα των τεταπεινωμένων
Τι άραγε ψιθυρίζει μέσα μας και τρομάζει την ησυχία και θραύει την απλότητα της ενότητας. Τι θρυμματίζει την γεμάτη ετούτη εμπειρία ζωής και κλάσματα γεύσεων προσφέρει. Άνθρωποι που ίστανται στην άκρη δρόμων σκοτεινών προσμένοντας το τυχαίο. Ανυπόμονοι, ξένοι, αλλόκοτοι, στον κόσμο τους κλεισμένοι. Ο αγέρας φυσά θολά και κουρασμένα κι η υπομονή κουράστηκε και εγκατάλειψε. Τι άραγε τρομάζει την ψυχή και αδυνατεί το φως να συναντήσει παντού. Η ψευδής γεύση, η λειψή εμπειρία, η ψιλή πληροφορία, ή το άλλο εκείνο παράδοξο του πνεύματος κενό. Τι φταίει και η ζωή κατακλύστηκε από νεκρά λουλούδια, από άχρηστα αλειτούργητα κοσμήματα, από θαμπές κι ανήλιαγες εικόνες. […]
Η παραμυθία της καθ’ ημάς ζωγραφικής
Γιώργος Κόρδης
Αν θα θέλαμε τώρα να αξιολογήσουμε την εικαστική πραγματικότητα των Βυζαντινών ευρύτερα, θα λέγαμε ότι αυτή είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα, μία γλώσσα, η ανάπτυξη της οποίας έγινε όχι στην βάση της υποκειμενικής έκφρασης κάποιων καλλιτεχνών, αλλά στην βάση της αίσθησης του ανθρώπου. Στην σταθερή αυτή και αναλλοίωτη βάση οι Βυζαντινοί ανακάλυψαν νόμους που έχουν διαχρονική αξία και μπορούν να έχουν λειτουργικότητα πάντοτε, εφόσον φυσικά αποδεχόμαστε το ευρύτερο πλαίσιο της σκέψης τους, που αφορά στην κοινωνία εικόνας και θεατή. Με τα δεδομένα λοιπόν αυτά δεν είναι, θεωρούμε, λάθος να πούμε ότι η καθ’ ημάς ζωγραφική μπορεί να είναι πάντα νέα και σύγχρονη, αφού στηρίζεται σε σταθερούς νόμους και κυρίως προάγει την αλήθεια της κοινωνίας κι όχι την ψευδαίσθηση της επικοινωνίας. Είναι τέχνη που χειραγωγεί τον άνθρωπο προς τον ρεαλισμό και τον κατευθύνει προς την αναζήτηση της μέθεξης στα πράγματα κι όχι προς την απόκτηση της κενής γνώσης της ιδέας.
Όλοι οι μήνες είν’ καλοί – Ημερολόγιο 2008
Λαϊκά παραμύθια για τους δώδεκα μήνες
[…] Τα παραμύθια μας θέλγουν γιατί μας ταξιδεύουν αλλού. Σ’ έναν άλλο τόπο, μακρινό, σ’ έναν άλλο χρόνο, στο «μια φορά κι έναν καιρό». Ο τόπος είναι απροσδιόριστος, ονειρικός, κι ο καθένας μας μπορεί να μεταφερθεί εκεί, έτσι ή αλλιώς. Ο χρόνος είναι άχρονος και είναι όλος δικός μας. Ο χρόνος στα παραμύθια δεν περνά. Οι ήρωες, όσο κι αν κρατήσει το ταξίδι τους, όσο κι αν ταλαιπωρηθούν, επιστρέφουν αγέραστοι, όμορφοι, ακμαίοι, κι έτοιμοι πάντα για μια νέα αρχή. Αυτός ο απέραντος, ακίνητος και πάντα νέος χρόνος του κόσμου των παραμυθιών, ας υπονομεύσει δημιουργικά το μικρό, ασταθή, στενάχωρο χρόνο του δικού μας κόσμου. Τα δώδεκα παραμύθια που ακολουθούν, ειπωμένα με τη θαλερή, την εύφορη, την έμψυχη γλώσσα της ελληνικής λαϊκής παράδοσης, είναι η πρόταση μας για το 2008. Το λοιπόν, φτου κι αρχίζουμε! Ε. Γ. – Χ. Φ.
Οι πύργοι του Αγίου Όρους
Μάρκος Καμπάνης
Τριανταδύο χαρακτικά, σχέδια και ανθολόγιο λογοτεχνικών, ιστορικών και περιηγητικών κειμένων
[. . .] Τα χαρακτικά των Πύργων φιλοδοξούν να δώσουν μιαν άλλη αίσθηση των μνημείων, και ταυτοχρόνως η ανθολόγηση κειμένων που αναφέρονται σε πύργους, προσπαθεί να δώσει, όσο είναι δυνατόν, μια διαφορετική πληροφορία από αυτήν της αυστηρώς επιστημονικής ή ενημερωτικής. Μερικά κείμενα επελέγησαν για την χαρακτηριστική ιστορία που διηγούνται, άλλα για κάποιο ρυθμό στην περιγραφή τους, για το γλωσσικό ενδιαφέρον ή την ιδιότυπη ατμόσφαιαρα που κουβαλούν από τα παλιά προσκυνητάρια. Θα ήθελα να μείνουν οι Πύργοι στη μνήμη, όχι μόνο για την τέλεια λιθοδομή ή τις διαστάσεις τους, αλλά και για το πώς τους έζησαν κάποιοι περιηγητές ή κάποιοι κάτοικοι-χρήστες τους. [. . .]
Εικονίσματα
Γιώργος Κόρδης
Η τεχνική της αυγοτέμπερας με υποζωγράφιση
Αυγοτέμπερα
Thompson V. Daniel
Θεωρία και πρακτική
(. . .) Το πρώτο βιβλίο της σειράς είναι η τεχνική της αυγοτέμπερας, ένα πολύ σημαντικό βιβλίο που αν και γράφτηκε πριν από αρκετά χρόνια, παραμένει επίκαιρο, και αποτελεί ασφαλή οδηγό για εκείνους που θα θελήσουν να χρησιμοποιήσουν την ζωγραφική με αυγό ως τρόπο έκφρασης των καλλιτεχνικών τους επιδιώξεων. Το βιβλίο είναι πλήρες και καλύπτει πολύ αναλυτικά τα σχετικά με τους φορείς και τις επιφάνειες ζωγραφικής, τα υλικά και τους τρόπους προετοιμασίας, τις τεχνικές χρυσώματος και διακοσμήσεως καθώς και τα σχετικά με τα πινέλα, τα βερνίκια και οπωσδήποτε όσα αφορούν τα χρώματα, την προέλευση και τις ιδιότητές τους. (. . .)
Ο χαρακτήρας και ο λόγος των αφαιρετικών τάσεων της βυζαντινής ζωγραφικής
Γιώργος Κόρδης
[…] Αν ως αφηρημένη τέχνη ορίσουμε την τέχνη που δεν απεικονίζει αναγνωρίσιμες σκηνές και αντικείμενα, αλλά δημιουργεί φόρμες και χρώματα που υπάρχουν εξαιτίας της δικής τους εκφραστικής δύναμης, τότε θα πρέπει να αναγνωρίσουμε αφαιρετικές τάσεις σε πολλά είδη τέχνης και σε κάθε τεχνοτροπία. Η αφαίρεση όμως ως συνειδητή προσπάθεια απομάκρυνσης από τη φυσική μορφή, που αποτελεί και το σημείο εκκίνησης, καθώς και η απόπειρα δημιουργίας αυτόνομης και ανεξάρτητης αισθητικής ενότητας είναι τάση που εμφανίστηκε στην ευρωπαϊκή ζωγραφική τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. και συνεχίστηκε με διάφορες μορφές σε όλη τη διάρκειά του, χαρακτηρίζοντας όλη την τέχνη του αιώνα των μεγάλων εικαστικών επαναστάσεων. Τρεις κυρίως τάσεις είναι δυνατόν να ενταχθούν στην εικαστική αυτή φιλοσοφία. Η πρώτη δημιουργεί εκκινώντας από μία φυσική μορφή του εξωτερικού κόσμου και μειώνει την ομοιότητα με τα εξωτερικά «φυσικά» χαρακτηριστικά του εξεικονιζομένου με την απλοποίηση ή την αλλοίωση της φόρμας. Η δεύτερη τάση δημιουργεί έργα τέχνης από βασικές μη παραστατικές φόρμες -συχνά γεωμετρικές μορφές και η τρίτη δημιουργεί, με βάση την αυθόρμητη και ελεύθερη έκφραση των καλλιτεχνών, συμπλοκές-συνθέσεις σχημάτων και χρωμάτων πού δεν αντιστοιχούν στον κόσμο των φυσικών μορφών αλλά ούτε και στον κόσμο των βασικών γεωμετρικών σχημάτων. […] (από την εισαγωγή του βιβλίου)
Προς αγιογράφον Ευάγγελον Μαυρικάκην
Φώτης Κόντογλου
Ο Φώτης Κόντογλου έρχεται πάλι, ολοζώντανος, ανάμεσά μας με τούτο το βιβλίο. Χωρίς ψεύτικες ευγένειες και υποκριτικά τερτίπια, μιλάει σ’ ένα νεώτερό του αγιογράφο με τόση αγάπη, που νομίζει κανείς πως είναι ο Διδάσκαλος και ο Γέροντάς του. Μου θυμίζει, σε πολλά σημεία, το βιβλίο του Ρίλκε «Γράμματα σ’ ένα νέο ποιητή». Μόνο που, εδώ, η σχέση των δύο ανδρών αγγίζει -πέρ’ από το επίπεδο της τέχνης- και τον άνθρωπο, στις διαπροσωπικές σχέσεις, τις οποίες η ζωή μας κάνει να ζήσουμε. Τον Ευάγγελο Μαυρικάκη κανείς δεν τον ήξερε, παραέξω από τον τόπο του· και όμως, ο μαστρο-Φώτης του μιλάει για τα θέματα της πάντιμης Αγιογραφίας και για τ’ άλλα προσωπικά ζητήματα ωσάν να τον ήξερε από χρόνια. (Στα κείμενα των φίλων Κ. Δεληκωσταντή και Γ. Κόρδη θα γίνει ευρύτερος λόγος γι’ αυτά). Και δεν τον πειράζει, που ο νέος αγιογράφος έχει κάποια ηλικία και δεν είναι στα μαθητικά χρόνια του: «Χάρηκα πολύ, -του γράφει- που έπιασες με ζήλο να μελετάς τους θησαυρούς της παραδόσεως, έστω και όψιμα. Δεν είνε ποτέ αργά, όταν ειλικρινώς προσηλωθεί ο αγιογράφος στο πνευματικόν άροτρον και δεν γυρίζει να δει πίσω» (γράμμα 20.4.1955). […] (Από τον πρόλογο του Π. Β. Πάσχου)
There are no reviews yet.