Οι τρόμοι του προσώπου και τα βάσανα του έρωτα

π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός

Κατά τον ΙΘ’ αιώνα

[…] Η παρούσα έρευνα έχει ως κεντρικόν άξονα την υπό το όνομα του Ν. Βάμβα φερομένην Μετάφρασιν της Αγίας Γραφής. Συνοπτικώτερον διαλαμβάνει περί της υπό του Αρχιμανδρίτου (και είτα Μητροπολίτου Τορνόβου) Ιλαρίωνος του Σιναΐτου χάριν της B.F.B.S. συνταχθείσης Μεταφράσεως ολοκλήρου της Α. Γρ. εν Κων/λει. Μεταξύ των δύο τούτων Μεταφράσεων υπάρχει ιστορική σχέσις. Διότι, καίτοι πρόκειται περί δύο σαφώς διακρινομένων και ανεξαρτήτων απ’ αλλήλων Μεταφράσεων, αποτελούν αμφότεραι διαδοχικά στάδια μιας και της αυτής προσπαθείας της Βιβλικής Εταιρείας προς δημιουργίαν Μεταφράσεως της Αγ. Γραφής χάριν των Ελλήνων. Επί πλέον συνδέονται αμφότεραι αι Μεταφράσεις αύται και κατά τούτο στενώς, όχι μόνον ως δύο πτυχαί του αυτού ζητήματος, αλλά και διότι η αποτυχία των επιδιώξεων της Β.Ε. δια της πρώτης ωδήγησεν εις την σύνταξιν της δευτέρας, και δη όχι πλέον εν τη Μητροπόλει της Ορθοδοξίας, τω Οικουμ. Πατριαρχείω, αλλ’ εν Επτανήσω πρώτον (1829-1833) και τέλος εν τη ελευθέρα Ελλάδι (1833 ε.), ένθα το επικρατούν πολιτικόν κλίμα εξησφάλιζε την δυνατότητα προς επιτυχίαν του εγχειρήματος. Ερευνάται ούτω το ζήτημα της Μεταφράσεως του Ιλαρίωνος εν των πλαισίω της προϊστορίας της Μεταφράσεως Βάμβα. […] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης

[…] Για το Άγιον Όρος γράφτηκαν τόσα πολλά και γράφονται ακόμη και θα γραφούν φυσικά πολλά και δεν ξέρω γιατί τόσο πολύ θέλω και ‘γω κάτι να γράψω ακόμη. […] Στις σελίδες που θ’ ακολουθήσουν θα καταθέσω όλη την αγάπη μου για το Περιβόλι της Παναγίας, γι’ αυτό δεν μπορώ να καταθέσω όλο τον πόνο μου, δεν μπορώ όμως και να τον κρύψω. Δέκα και χρόνια στη Σιμωνόπετρα και είκοσι στη Σκήτη του Αγίου Παντελεήμονος είναι πολύ λίγα για ν’ ανιχνεύσεις τη μακρά ιστορία του πεφιλημένου Όρους, μιας παράδοσης αρχαίας, μιας πορείας ωραίας, μέσα στη νοηματισμένη σιγή, στο μυστικό θαύμα, στο έκπαγλο δέος, στο θερμό δάκρυ, που συνέχεες μέσα στην κατάνυξη ή στο ράγισμα του ατίθασου εγώ, ή στην παρόρμηση του συναισθήματος ή στον δυνατό πόνο μιας αλλοτρίωσης, μιας δίψας αξεδίψαστης, της ένδοξης αδοξίας, της ασκητικής χαρμολύπης, της νηφάλιας μέθης, της εν επιγνώσει φιλοκαλίας, της γλυκειάς θεομητροφιλίας, της βροντόφωνης σιωπής, ενός μακρόσυρτου αγιορείτικου μεσονυκτικού, στην ημίφωτη Λιτή του κεντρικού Καθολικού της ιεράς Μονής ή στο ταπεινό παρεκκλήσι της ιεράς Σκήτης, της πενιχρής Καλύβης του Χρυσορρήμονος Ιωάννου του πάνυ. Ευλογητός ο Θεός, ο θέλων πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν. (από το πρόλογο του βιβλίου)

«Ο γαρ τεχνίτης της διαπλάσεως ημών δώσει την χάριν και μαθήση της πείρας, ότι του ημετέρου κάλλους και της σπουδαζομένης ευμορφίας η νηστεία κομμώτρια… Ου λιμός εστίν, αλλά μικρός παρολκή· ουκ απαραίτητος τιμωρία, αλλ’ αυθαίρετος αποχή· ου δουλοπρεπής ανάγκη, αλλ’ ελευθέρα φιλοσοφία. Εύξαι και ισχύσεις…» «Νηστεία γαρ της ψυχής εστί τροφή, και καθάπερ αύτη η σωματική τροφή πιαίνει το σώμα, ούτω καλή νηστεία την ψυχήν ευτονωτέραν εργάζεται, κούφον αυτή το πτερόν κατασκευάζει, μετάρσιον αυτήν ποιεί, τα άνω φαντάζεσθαι προξενεί, ανωτέραν αυτήν των ηδονών και των ηδέων του παρόντος βίου απεργαζομένη…» […]

π. Αλέξανδρος Καριώτογλου

Από τον μύθο στην πραγματικότητα

Με την παρούσα έρευνα επιχειρούμε από πλευρά κυρίως θρησκειολογική, ανάλυση και ερμηνεία του φαινομένου της χρησμολογικής γραμματείας κατά του Ισλάμ, η οποία ήκμασε κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας. Η έρευνα καλύπτει διάστημα τριών αιώνων, κυρίως από τις αρχές του 16ου έως και το τέλος του 18ου αι. Είναι βέβαιο ότι μία τέτοιου είδους έρευνα δημιουργεί πολλές απορίες όσον αφορά σε ορισμένους όρους, οι οποίοι χρησιμοποιούνται, τα χρονικά όρια μέσα στα οποία κινείται, καθώς και τον χαρακτήρα της. Γι’ αυτό δίνουμε, στη συνέχεια, τις αναγκαίες διευκρινήσεις σχετικά με τον τρόπο και την μέθοδο, η οποία τηρήθηκε για την πληρέστερη κατανόηση της θέσης του γράφοντος.