Καραντινός Ζαχαρίας εξ Αιτωλίας

Πού ανήκουν οι δύο τραγωδίες του Ζαχαρία Καραντινού; • ως αρχαία κείμενα ανήκουν στην κλασική φιλολογία, στον τομέα της πρόσληψης του αρχαίου θεάτρου και δράματος, όχι όμως ως μετάφραση, διασκευή ή παράσταση, αλλά ως παράλληλη δημιουργία· • ανήκουν στο δραματοειδές είδος, γιατί δεν αποτελούν κέντρωνες, όπως ο «Χριστός πάσχων», έχουν συνεχή διάλογο, μια κατανοητή και συνεκτική δράση χωρίς αντιφάσεις και μιμούνται ορισμένες δραματουργικές συμβάσεις του αρχαίου θεάτρου· • δεν ανήκουν στη βυζαντινή λογοτεχνία, αν και χρησιμοποιούν τον βυζαντινό δωδεκασύλλαβο (με συχνές αποκλίσεις)· • ανήκουν με επιφυλάξεις στη νεοελληνική λογοτεχνία ή και γραμματολογία για χρονολογικούς λόγους (“λόγιοι της Τουρκοκρατίας”) αλλά όχι στο γλωσσικό της όργανο, έστω και την υπερ-αρχαΐζουσα, γιατί είναι γραμμένες στην αρχαία ελληνική.

Αρχαιοελληνικές Τραγωδίες

Ο σχεδόν άγνωστος στις πηγές ιερομόναχος Ζαχαρίας Καραντινός εξ Αιτωλίας (μάλλον από τα Φάρσαλα της Θεσσαλίας) αποτελεί μιαν αινιγματική προσωπικότητα. Η οποία εντούτοις μαγνητίζει με την πνευματική παραγωγή της και τον περιπετειώδη βίο της. Κατά τα φαινόμενα ήταν μαθητής του λογίου Ευγένιου Γιαννούλη του Αιτωλού (1595-1682) και συμμαθητής του Αναστασίου Γορδίου (1654-1729), ο οποίος άφησε σημαντικό συγγραφικό θεολογικό έργο. Πολλές λεπτομέρειες της βιογραφίας του δεν είναι γνωστές. Μαζί ακολούθησαν τον δάσκαλο στους διάφορους σταθμούς της διδασκαλίας του στο Αιτωλικό και στην Ήπειρο. Ο Ζαχαρίας αναχωρεί για σπουδές στην Πατριαρχική Ακαδημία στην Κωνσταντινούπολη (1776-79), ενώ στη συνέχεια βρίσκεται ως οικοδιδάσκαλος στη Μολδοβλαχία. Με προστάτη τον Ιωάννη Καρυοφύλλη επιδιώκει να διακριθεί στην Κωνσταντινούπολη, όπου τον βρίσκουμε το 1683, ενώ αργότερα εντοπίζεται στην κωμόπολη Μοσχολούρι της δυτικής Θεσσαλίας. archaioellinikes tragodies. Παρά την εύνοια των ηγεμονικών οικογενειών στο Ιάσιο και το Βουκουρέστι, ο αυτοαποκαλούμενος «φιλόσοφος» έχει πολλές έχθρες ανάμεσα στους κληρικούς. Κατόπιν χάνονται τα ίχνη του από την αλληλογραφία των επιφανεστέρων. Η τραγωδία «Δόμνα» όμως, που περιγράφει τον αποκεφαλισμό του Κωνσταντίνου Brâncoveanu στις 15 Αυγούστου 1714 στην Πόλη, αποδεικνύει πως πρέπει να ήταν εκεί ή στο Βουκουρέστι. Άγνωστο πότε πέθανε. Καραντινός Ζαχαρίας

Δείτε παρουσιάσεις βιβλίων εδώ.

Η ανεύρεση και κριτική έκδοση για πρώτη φορά (editio princeps) των δύο τραγωδιών του έως τώρα άγνωστου στα γράμματα Ζαχαρία Καραντινού. Γραμμένες στα αρχαία ελληνικά στις αρχές του 18ου αιώνα (ο Άβελ πιθανόν την τελευταία εικοσαετία του 17ου). Έχει πολλαπλή σημασία για πολλούς τομείς του νεοελληνικού πολιτισμού, γιατί τα έργα αυτά είναι σε πολλά επίπεδα τελείως μοναδικά:

• για την ελληνική λογοτεχνία του 18ου αιώνα, στο κεφάλαιο Λόγιοι της Τουρκοκρατίας·

• αποτελούν σταθμό στον δρόμο της Ορθοδοξίας προς το θέατρο, που ξεκινά το 1692 με το σατιρικό «Το Αχούρι» το οποίο διαδραματίζεται επίσης στο Βουκουρέστι. Αν και στην περίπτωση του Καραντινού οι δύο τραγωδίες του μιμούνται σε πολλά επίπεδα την αρχαία τραγωδία. Και η μία από τις δύο έχει και καθαρά ιστορικό θέμα·

• το νεοελληνικό θρησκευτικό θέατρο αποκτά δύο νέα κείμενα βαρύνουσας σημασίας. Όμως από διαφορετικό πνευματικό χώρο απ’ ό,τι το αιγαιοπελαγίτικο θρησκευτικό θέατρο της χρονικής περιόδου 1600-1750. Επηρεασμένο από την ύπαρξη του ιησουιτικού θεάτρου και το δραματικό πρότυπο της τραγωδίας μαρτύρων·

• συνιστούν σημαντικά τεκμήρια για τη γνώση των αρχαίων ελληνικών στα θρησκευτικά Ορθόδοξα σχολεία της εποχής·

• και είναι εν τέλει μοναδικά, γιατί δεν μπορούν να ενταχθούν σε καμία από τις παραδοσιακές κατηγορίες της φιλολογικής και θεατρολογικής ενασχόλησης. Αρχαία ελληνικά δραματικά κείμενα, που μιμούνται την αττική τραγωδία, γραμμένα στις αρχές του 18^ου αιώνα σε σχολικό και κληρικό περιβάλλον στο Βουκουρέστι ή την Κωνσταντινούπολη.

Είναι μοναδικές αποδείξεις της στάθμης των αρχαιοδιφικών γνώσεων και της γλωσσικής ικανότητας του κλήρου. Καθώς και της πνευματικής ατμόσφαιρας στα ελληνικά θρησκευτικά σχολεία της Τουρκοκρατίας.

Καραντινός Ζαχαρίας