Σε μια στιγμή

 Θαλασσινά Διηγήματα

Πρόλογος: Νίκος Μαρτίνος

Τα «Λόγια της πλώρης» είναι η πιο γνωστή συλλογή διηγημάτων του Ανδρέα Καρκαβίτσα. Πρόκειται για 21 θαλασσινά διηγήματα με πρωταγωνιστές ανώνυμους ναυτικούς και θέμα τη σκληρή καθημερινότητα της ναυτοσύνης. Κυρίαρχη σε όλο το έργο είναι η παρουσία της θάλασσας, σκοτεινής και ταραγμένης, που έχει την παράδοξη δύναμη να απειλεί και να εκμηδενίζει τον άνθρωπο αλλά συνάμα να εμπνέει πάθος.

Μάνος Μεγαλοκονόμος

Ιστορίες εναλλακτικής διπλωματίας

Δύο φίλοι, νέοι και υποψήφιοι διπλωμάτες, συζητούν τους προβληματισμούς τους για τη δουλειά και για τη διαδρομή που έχουν επιλέξει να ακολουθήσουν τη ζωή τους. Η πραγματικότητα, έπειτα από πολλά χρόνια, αποδεικνύεται ασύλληπτα πιο εφευρετική από τη φαντασία τους. Οι «Ιστορίες εναλλακτικής διπλωματίας» που βίωσαν σε τέσσερις ηπείρους αποτελούν εμπειρίες παράδοξες, συχνά αγωνιώδεις, πάντα απρόοπτες και, κάποτε κάποτε, απίστευτες. Όλες έχουν εμποτιστεί με πνευματικό χυμό -χιούμορ- και έτσι έχουν περιβληθεί με σημαντική δόση παρηγορητικής ανθρωπιάς. Το «Λάκτισμα του πρίγκιπα» στην ουσία αφηγείται μια επανάσταση στην τυπολατρία της διπλωματίας του παρελθόντος, η οποία προβάλλεται μέσα από τη διασκεδαστική θεώρηση ενός περιβάλλοντος, που, παρά τις μεγάλες αλλαγές του τέλους του εικοστού αιώνα, συχνά διατηρεί ακόμη για τον έξω κόσμο πολύ διαφορετική εικόνα.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

«Τριανταδύο χρόνων, χωρισμένη, ρίχνει μια ματιά κατανόησης στον κόκκινο δίσκο που χάνεται, προσπερνάει μια μικρή εκκλησία που στέκει ξεκάρφωτη στην άκρη του γκρεμού μ’ ένα λευκό πανί ν’ ανεμίζει στην πόρτα της. Κάνει δυο βήματα, στέκεται, γυρίζει και βλέπει στα μάτια τη μικρή ξεκάρφωτη εκκλησία, της έρχεται να κάνει το σταυρό της και δεν τον κάνει γιατί ντρέπεται, χιλιάδες φίλοι μέσα της της λένε να μην το κάνει, τι νόημα έχει αυτό που κάνει, το κάνει χωρίς να το εννοεί, δεν είναι του επιπέδου της να κάνει το σταυρό της, αυτό το κάνουν άνθρωποι που δεν σκέφτονται τι νόημα έχει αυτό που κάνουν. Χιλιάδες φίλοι ψιθυρίζουν μέσα της ότι είναι μεγάλο ατόπημα να κάνεις το σταυρό σου, είναι υποκρισία, είναι αμαρτία, είναι κακό σημάδι, είναι αίσχος, είναι μαλακία, είναι ανοησία, είναι γελοίο, είναι ηλίθιο, είναι τρέλα, είναι μεγάλη υποχώρηση, μην το κάνεις αυτό το πράγμα, Ρέα Φραντζή, το κάνεις χωρίς να το εννοείς. Αυτή την εκκλησία την έβαλαν εδώ, στην άκρη του γκρεμού, χωρίς να το εννοούν. Το λευκό πανί ανεμίζει στην πόρτα της χωρίς να το εννοεί […].»
Το απόσπασμα, με το οποίο αρχίζει, μάλλον ανορθόδοξα, ο μικρός αυτός πρόλογος, είναι η αρχή του αριστουργηματικού κεφαλαίου «Δύση» του πολυτρόπως εκπληκτικού μυθιστορήματος «Η γραμμή του ορίζοντος». Το έγραψε ο Χρήστος Βακαλόπουλος, που πέθανε στις 29 Ιανουαρίου 1993, τριανταεφτάχρονος. Το παρέθεσα κινημένος από πολλαπλή φιλολογική οπισθοβουλία, συνάμα όμως και από την επιθυμία να παρακινήσω τους αναγνώστες του τόμου αυτού να διαβάσουν τη Γραμμή του ορίζοντος, αφού μάλιστα έχω τη βεβαιότητα πώς ο Παπαδιαμάντης θα τη συνυπέγραφε με αίσθημα πατρικής χαράς. Όσο για την οπισθοβουλία μου, ούτε λόγος ότι καθόλου δεν είναι απαλλαγμένη από εμπάθεια. Πώς να μην σκιρτώ και να μην χειροκροτώ, νοερά και κυριολεκτικά, όταν η Ρέα Φραντζή, παρά την αρνησίσταυρη αδολεσχία χιλιάδων ψύχραιμων και σωφρόνων φίλων, «στέκεται ακίνητη, μαγνητισμένη, μελαχρινή, χωρισμένη και κάνει ντροπαλά το σταυρό της δέκα βήματα από την άκρη του γκρεμού»; […]

Παντελής Β. Πάσχος

Διηγήματα

Τα διηγήματα που απαρτίζουν τούτο τον τόμο έχουν, όπως θα ιδεί ο φίλος αναγνώστης, ένα χαρακτήρα έντονα ελληνικό. Θα μπορούσε κανείς να τα ονομάσει διηγήματα του ελληνικού υπαίθρου. Τα περισσότερ’ απ’ αυτά έχουν τη ρίζα τους στα τόσο δοκιμασμένα και πολλές φορές αιματοβαμμένα χώματα της Δυτικής Μακεδονίας…
Τα συνδέει όλα ο πόνος για τον άνθρωπο και τη μοίρα του, τον Έλληνα και την ελευθερία του, τη ζωή, την ξενιτιά, το θάνατο· και για την ελληνορθόδοξη ψυχή, που δοκιμάζεται από χίλια δυο σαράκια – ελληνικά και ξένα.