Η προσωπογραφία του ποιμένα

i prosopografia tou poimena

Ο Ποιμαντικός Κανόνας του Γρηγορίου Διαλόγου.
Προϋποθέσεις, πτυχές και προοπτική της περιγραφής του ποιμένα.

-ΠΡΟΛΟΓΟΣ. Εισαγωγή. -ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ. Οι προϋποθέσεις του «Ποιμαντικού Κανόνα». -ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Πτυχές της διδασκαλίας του «Ποιμαντικού Κανόνα». -ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ. Η περιγραφή του ποιμένα στον «Κανόνα» και η προοπτική της. Αντί Επιλόγου. Βραχυγραφίες. Βιβλιογραφία.

Με τον «Ποιμαντικό Κανόνα», όπως o ίδιος ο Γρηγόριος ο Διάλογος αναφέρει, «ζωγράφισε» την προσωπογραφία «ωραίου ανθρώπου». Πρόκειται δηλαδή για τη σκιαγράφηση του καλού ποιμένα, ο οποίος ξεχωρίζει για την ταπεινοφροσύνη, την αγάπη και κυρίως τη διάκριση που έχει αποκτήσει ως άλλος αββάς. Τα ευδιάκριτα ασκητικά χαρακτηριστικά της απεικονιζόμενης μορφής συνιστούν την πιο αντιπροσωπευτική ιδιαιτερότητα του «Ποιμαντικού Κανόνα», υπενθυμίζοντας την πολύ βαθιά επιρροή των ασκητικών έργων του Ιωάννη Κασσιανού στη σκέψη του Γρηγορίου.

Ο Γρηγόριος ο Μέγας ή Διάλογος είναι μεγάλη μορφή της λατινόφωνης χριστιανοσύνης. Δυναμικός πάπας Ρώμης, στις ιεραποστολικές προσπάθειες του οποίου οφείλεται ο εκχριστιανισμός της Αγγλίας. Συγγραφέας των φημισμένων Διαλόγων. Ο Γρηγόριος άσκησε ισχυρή επίδραση στην κατοπινή ανέλιξη της λατινικής θεολογίας. Την εποχή που χειροτονείται επίσκοπος Ρώμης, φθινόπωρο του 590, συγγράφει τον Ποιμαντικό Κανόνα.  Βιβλίο που αμέσως έγινε ανάρπαστο στη χριστιανική Δύση.

«Νά, καλέ μου φίλε, ποὺ ἀναγκασμένος ἀπὸ τῆς ἐπιτίμησής σου τὸν ἔλεγχο, πασχίζοντας νὰ δείξω ποιὸς πρέπει νὰ εἶναι ὁ ποιμένας, ζωγράφισα τὴν εἰκόνα ἀνθρώπου ὡραίου, ἂν καὶ εἶμαι κάκιστος ζωγράφος, ἐγὼ ποὺ ὡς πλοηγὸς ὀφείλω νὰ ὁδηγήσω ἄλλους στὴν ἀκρογιαλιὰ τῆς τελειότητας, ἐνῶ ἀκόμη βρίσκομαι καὶ παλεύω στῶν ἁμαρτιῶν μου τὰ κύματα». Μὲ αὐτὰ τὰ λόγια ἀπευθύνεται ὁ Γρηγόριος Διάλογος στὸν φίλο του Ἰωάννη Ραβέννας, συμπυκνώνοντας τὸ νόημα τοῦ «Ποιμαντικοῦ Κανόνα» ὡς θεολογικῆς ἀποτύπωσης καὶ περιγραφῆς τοῦ ἄριστου ποιμένα ποὺ μέσα ἀπὸ τὶς ἀρετές του ἀντικατοπτρίζει τὸ ἀρχέτυπό του, τὸν μοναδικὸ Καλὸ Ποιμένα.

Ο Γιώργος Σταυρόπουλος είναι λέκτορας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου διδάσκει «Λατινική Εκκλησιαστική Γραμματεία και Θεολογία». Λατινικά έμαθε στο Augustinianum της Ρώμης. Η εισήγηση του Λέκτορα του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ στο Γ’ Διεθνές Αγιολογικό Συνέδριο με θέμα: «Οἱ ἀποστολικοί πατέρες καί ἡ ἐποχή τους» που έγινε στη Σμύρνη.

i prosopografia tou poimena