Κι αν το πραγματικό δεν είναι αληθές;

Λάμπρος Χρ. Σιάσος

Κριτική αναστοιχείωση της αριστοτελικής προϋποθέσεως

(…) Το ερώτημα περί το αληθές στην αρχαιοελληνική φιλοσοφική του εκδοχή γνωρίζει ποικίλες προσεγγίσεις. Και ο τρόπος συγκρότησής του επηρεάζεται από την ειδική φιλοσοφική παράδοση. Φαντάζει υπερβολικό, αλλά και απέχει πολύ από τα πράγματα. Το γεγονός ότι στις πρώτες φιλοσοφικές σχολές δεν υπάρχουν ευδιάκριτες και αυτοτελείς προσεγγίσεις του σχετικού ερωτήματος. Και στις μεταγενέστερες – εξηγητικές κυρίως – παραδόσεις κοπιάζει κάποιος υπέρ το δέον για να εντοπίσει συγκεκριμένες αναλύσεις. Από τη σχετική μας αναδίφηση προέκυψε ότι, ανεξαρτήτως των τελικών απαντήσεων, η πληρέστερη και ακριβέστερη φιλοσοφική διατύπωση του ζητήματος εντοπίζεται μετά ευκολίας στο προοίμιο της μικρής λογικής πραγματείας του Αριστοτέλους, του Περί Ψυχής. Εις αυτό συγκροτείται ένα πανίσχυρο λογικό πολύπτυχο (των πραγμάτων, εννοιών – νοημάτων, φωνών – λέξεων και γραφομένων) επί του οποίου εγείρεται ως μονομελές και προβάλλεται ως δίδυμο το ερώτημα (και) περί του αληθούς και περί του ψεύδους. Ο Αριστοτέλης εν προκειμένω δεν παραδίδει μόνο τα ερευνητικά σύνεργα ενός μοναδικού φιλοσοφικού ερωτήματος· παρέχει εν αυτώ και τη φιλοσοφική του απάντηση: η αλήθεια (και το ψεύδος) αναζητείται και υπάρχει στα εν συνθέσει ή εν διαιρέσει τελούντα νοήματα, το ίδιο και στις λέξεις (…)