Ο αμαρτωλός άγιος

Μιχάλης Κ. Μακράκης

Περιστασιακές προσεγγίσεις για το 2000 ΕΤΟΣ ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει μια σειρά από περιστασιακά άρθρα ή μελέτες που, με δική της αυτοτέλεια η καθεμιά, δημοσιεύτηκαν ως μια ενότητα σε τακτές ημερομηνίες, στον ημερήσιο Τύπο, μ’ ευκαιρία την 100ή επέτειο από το θάνατο του Όσκαρ Ουάιλντ. Εκείνου που χαρακτηρίστηκε ως «μεγάλος αμαρτωλός», ένας «καταραμένος» της βικτοριανής Βρετανίας. Και όχι μονάχα πριν από τη «στημένη» καταδίκη του για «ανηθικότητα», σε καταναγκαστικά έργα, αλλά και μετά την αποφυλάκισή του. Μετά την εξομολόγηση του «εκ βαθέων«, το «De Profundis», ως εκδήλωση μετάνοιας. Γι’ αυτό κι αναρωτιέται κανείς κατά πόσο θα μπορούσαν να τον αποκαταστήσουν τα όσα υπέφερε σε μια φυλακή, όμοια με την κόλαση του Δάντη, όπως ο ίδιος την είχε χαρακτηρίσει. Είναι δυνατό το μαρτύριο αυτό, ή το κατοπινό μαρτύριό του σε μιαν «άλλη φυλακή», με την αιχμαλωσία της ψυχής του σ’ ένα αμαρτωλό παρελθόν, να τον δικαιώσει. Και, μάλιστα, να δικαιολογήσει το χαρακτηρισμό που έδωσαν σ’ αυτόν ως «άγιο Όσκαρ», ως «μάρτυρα του εικοστού αιώνα»; Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη στην ψυχή αυτού του ανθρώπου, ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες του στιγμές. Η προσπάθεια για την αλλαγή της ζωής του είναι τόσο περιπλεγμένη για την αδύναμη κατανόησή μας. Δεν μπορούμε ακόμα να την εξηγήσουμε σωστά. Και ίσως να μην μπορέσουμε ποτέ. Γι’ αυτό και ο συγγραφέας, στο παρόν βιβλίο του, τηρεί μια καλοπροαίρετη, αν όχι κι ευνοϊκή όσο το δυνατό, κριτική. Τόσο που να συνδέει τα όσα γράφει ο Ουάιλντ για το Χριστό και την «ομορφιά του πόνου», με τις εορτές της Εκκλησίας: τη Μεταμόρφωση του Χριστού, την Κοίμηση της Παναγίας και την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Σ’ αυτές, δηλαδή που αναφέρονται οι τρεις ενδιάμεσες (από τις επτά), αντίστοιχες μελέτες του βιβλίου, που πλαισιώνονται από δύο στην αρχή κι άλλες δύο στο τέλος, με άμεση αναφορά στον Ουάιλντ. Αλλά και με ανάλογη τοποθέτηση απέναντί του, σύμφωνα με το τελικό συμπέρασμα στην τελευταία, που είναι και ανακεφαλαίωση όλων των προηγούμενων μελετών.