Πέρα από το άτομο
Θεόδωρος Ι. Ζιάκας
Το αίνιγμα της ελληνικής ταυτότητας
Γενική εισαγωγή
Ανασκοπώντας την ιστορική διαδρομή του Ελληνισμού διαπιστώνουμε ότι δεν είναι η εξατομίκευση που μας λείπει, αλλά το συλλογικό πνεύμα. Το τρένο της εξατομίκευσης το είχαν πάρει οι Έλληνες ήδη από την ομηρική εποχή και το εκτροχίασαν, εκεί κάπου στον τέταρτο π.Χ. αιώνα. Γνώρισαν πολύ καλά την εξατομίκευση μέχρι την έσχατη ολοκλήρωσή της: την αποσύνθεση του Ατόμου, το σοφιστικό και το σχετικιστικό πνεύμα, τον γραικυλισμό και τον μηδενισμό. Η ελληνιστική και η ρωμαϊκή εποχή χαρακτηρίζονται ακριβώς από την παρατεταμένη κρίση της ελληνικής εξατομίκευσης. Εφεξής το πρόβλημα των Ελλήνων δεν ήταν πώς θα «γίνουν άτομα», αφού ήταν ήδη, αλλά πώς θα ξεπεράσουν το δίπολο κολεκτιβισμού-ατομικισμού. Πώς θα αποφύγουν την υποστροφή στην κολεκτιβιστική βαρβαρότητα, στην οποία κινδυνεύει να καταποντιστεί η εξατομίκευση στη φάση της ολοκλήρωσής της. Ή αλλιώς: πώς θα αναπτύξουν συλλογικό πνεύμα, χωρίς να χάσουν την ατομικότητά τους. Η περιπέτεια της ελληνικής ταυτότητας είναι το διαχρονικό αυτό τάνυσμα του Ελληνισμού να υπερβεί την πόλωση ατομικισμού-κολεκτιβισμού. Κι αυτό ακριβώς προσπαθεί να συλλάβει τούτο το βιβλίο. Εξ ου και ο τίτλος του.
€ 25.36 € 20.29
- Επιπρόσθετες Πληροφορίες
- Αξιολογήσεις (2)
| Weight | 0.85 kg |
|---|---|
| Dimensions | 17 x 24 cm |
| Συγγραφέας | Θεόδωρος Ι. Ζιάκας |
| Σελίδες | 392 |
| isbn13 | 978-960-527-275-3 |
| isbn | 960-527-275-Χ |
2 reviews for Πέρα από το άτομο;
Add a review
You may also like…
Η έκλειψη του υποκειμένου
Θεόδωρος Ι. Ζιάκας
Η κρίση της νεωτερικότητας και η ελληνική παράδοση
Η εποχή μας -η εποχή της Νεωτερικότητας- αφού ανέδειξε το εξατομικευμένο υποκείμενο σε θεμέλιο του ιδρυτικού της παραδείγματος (της κοσμοθεωρίας της), ανακαλύπτει περιδεής ότι στην πραγματικότητα το έχει οδηγήσει στην εξαφάνισή του. Ενώ π.χ. έχει κάνει σημαία της τα «ανθρώπινα δικαιώματα», εξαφάνισε το υποκείμενο που υποτίθεται ότι είναι φορέας αυτών των δικαιωμάτων. Και μάλιστα τόσο το ατομικό όσο και το συλλογικό υποκείμενο, τα οποία βλέπουμε να θρυμματίζονται και να απορροφώνται από τους απρόσωπους κοινωνικούς μηχανισμούς. Πρόκειται όμως για πραγματική και αμετάκλητη εξαφάνιση του υποκειμένου ή για «έκλειψη», δηλαδή για προσωρινή απουσία του, λόγω επικάλυψης από κάτι άλλο, που στέκεται εμπρός του. Ποιο είναι αυτό το «κάτι άλλο»; Και τι θα έχει απομείνει από το υποκείμενο αν και όταν η «έκλειψη» παρέλθει. […]
Τα δύο τέρατα και η Αριστερά
Θεόδωρος Ι. Ζιάκας
Για την παρακμή και τις δυνατότητες ανάσχεσής της
Στην σύγχρονη σκέψη η παρακμή και πτώση μιας κοινωνίας ανάγεται σε μία ή περισσότερες από τις εξής πέντε αιτίες: α) Περιβαλλοντικές καταστροφές, β) κλιματικές αλλαγές, γ) εχθρικοί γείτονες, δ) απώλεια ζωτικών εμπορικών εταίρων και ε) εσφαλμένες προνοητικές αντιδράσεις έναντι των τεσσάρων αυτών παραγόντων. Η διάγνωση όμως αυτή δεν αρκεί, διότι αφήνει στο σκοτάδι το ενδεχόμενο να είναι η παρακμή αποτέλεσμα της ακμής. Μαζί δηλαδή με τα σπέρματα της ακμής να υπάρχουν εξ αρχής και τα σπέρματα της παρακμής. Να αναπτύσσονται παράλληλα και να καρπίζουν στην αιχμή της ακμής. Αποσαθρώνοντας έτσι –εκ των έσω– την ανύποπτη και απερίσκεπτη κοινωνία, συνεπιφέροντας την κατάρρευσή της. Στην περίπτωση αυτή η παρακμή και πτώση θα είναι μοιραία, αν απουσιάζει η κατάλληλη ειδική πρόνοια, η εφοδιασμένη με τα απαιτούμενα ειδικά μέτρα. Θα είναι μοιραία, ακόμα και αν «όλα πήγαιναν καλά» ως προς την αποτροπή των ως άνω πέντε συμβατικών αιτίων· και μάλιστα, ακριβώς επειδή «όλα πήγαιναν καλά»… Γι’ αυτήν ακριβώς την παρακμή και πτώση μιλά τούτο το βιβλίο, διερευνώντας συνάμα τις όποιες δυνατότητες ανάσχεσής της.
Πατριδεγωφάγος
Θεόδωρος Ι. Ζιάκας
Η νόσος της Πόλεως
Ο πατριδεγωφάγος είναι για τα έθνη όπως ο καρκίνος για τα άτομα. Αν δεν διαγνωσθεί εγκαίρως και δεν αντιμετωπισθεί σωστά, γοργός επέρχεται ο θάνατος και είναι οδυνηρός.
Δυστυχώς όμως δεν έχει συνειδητοποιηθεί για τι είδους ασθένεια πρόκειται. Οι φορείς της μιλούν για «κρίση» και την προσδιορίζουν ως «οικονομική», «πολιτική», «θεσμική», «πολιτιστική» κ.λπ. Στρέφουν την προσοχή στα συμπτώματα, αφήνοντας άθικτη την αρρώστια να εξελίσσεται ακάθεκτη. Βεβαίως δεν έχει μόνο το δικό μας έθνος προσβληθεί, αλλά και τα υπόλοιπα έθνη της ανθρωποκεντρικής πρωτοπορίας, άλλο περισσότερο και άλλο λιγότερο. Απλώς εμείς προπορευόμαστε και αφήσαμε τους άλλους να μας χρησιμοποιούν σαν πειραματόζωο – να δοκιμάζουν πάνω μας άσχετα οικονομιστικά γιατροσόφια.
Όμως, σε αντίθεση με τα λοιπά έθνη, εμείς είχαμε προσβληθεί και άλλοτε από την ίδια αρρώστια. Και επιβιώσαμε. Είναι, επομένως, πολύ πιθανό να διατηρούνται κάποια «αντισώματα» στον εθνικό μας οργανισμό. Θα μπορούσαμε, ίσως, να τα εντοπίσουμε και να τα «καλλιεργήσουμε». Με τον τρόπο αυτό θα βοηθούσαμε όχι μόνο τον εαυτό μας αλλά και τους «εταίρους» μας, που αστόχαστα εξακολουθούν να μας κουνάνε το δάχτυλο.
Η αναζήτηση και ο εντοπισμός των εν λόγω «αντισωμάτων» υπήρξε και ο σκοπός που γράφτηκε το βιβλίο.
Δείτε την παρουσίαση του βιβλίου από τον Κώστα Ζουράρι στην παρακάτω διεύθυνση
Αναζητώντας το πρόσωπο (6η Έκδοση)
π. Βασίλειος Θερμός
Αληθής και ψευδής εαυτός κατά τον Donald Winncott και κατά τον Αγ. Γρηγόριο Παλαμά.
Πως μπορούν να συγκλίνουν ένας Άγγλος ψυχαναλυτής με έναν Ορθόδοξο ησυχαστή και άγιο. Η πρωτότυπη αυτή μελέτη εξετάζει το πεδίο της αρτιότητος του εαυτού ως παράδειγμα και πρότυπο συγκλίσεως Ορθόδοξης Θεολογίας και ψυχαναλυτικής θεωρίας, προκειμένου να φωτισθή περισσότερο το ψυχολογικό περιεχόμενο της οντολογικής έννοιας του προσώπου. Διερευνά ακόμη τις παιδαγωγικές και ποιμαντικές εφαρμογές της διαφοροποιήσεως αληθούς και ψευδούς εαυτού με πραγματικές ποιμαντικές – κλινικές περιπτώσεις. Το βιβλίο μεταφράστηκε στα Αγγλικά και στα Ρωσικά. «Σήμερα πλέον μία ολόκληρη ψευδής θεολογική θεωρία στηρίζει τους ψευδείς εαυτούς, παρέχοντάς τους ανώδυνα παυσίλυπα, αντί για δρόμους μεταβολής του τρόπου του είναι τους… Δεν χρειάζεται να βεβαιώσω πως θεωρώ το μικρό αυτό βιβλίο βαρυσήμαντο. Είναι σημαντικό ο τρόπος αυτός χρήσης της ψυχαναλυτικής παράδοσης να συνεχισθεί και να βαθύνει» (π. Νικόλαος Λουδοβίκος, Σύναξη τ.68, 1998)
Ζιάκας Ι. Θεόδωρος
Ο Θεόδωρος Ι. Ζιάκας κατάγεται από τα Κουρέντα Ιωαννίνων. Πήρε το πτυχίο του καθηγητή μαθηματικών από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε στον δημόσιο τομέα, ως πληροφορικός. Νέος είχε κάποια πολιτικο-ιδεολογική δραστηριότητα στον χώρο της Αριστεράς, τα αδιέξοδα της οποίας τον ανάγκασαν να ασχοληθεί συστηματικά με την κοινωνική θεωρία, στην οποία και αφιέρωσε τον ελεύθερο χρόνο του. Από το 1980 μελετά το εθνικό φαινόμενο σε συνδυασμό με την κοινωνική οντολογία του συλλογικού και του ατομικού υποκειμένου και επικεντρώνεται στα προβλήματα ταυτότητας, επεξεργαζόμενος με έναν διαφορετικό τρόπο την έννοια της «παράδοσης». Στο πλαίσιο αυτό διερεύνησε την παθολογία του κυρίαρχου ανθρωπολογικού τύπου και την σχέση της με την τρέχουσα κατάρρευση των συλλογικών αξιών.
Ο σύγχρονος μηδενισμός
Θεόδωρος Ι. Ζιάκας
Μικρή αφήγηση για τη μοίρα της ελευθερίας
Το γενικό συμπέρασμα του βιβλίου είναι ότι ο μηδενισμός έχει διαπεράσει πλέον το επίπεδο των θεσμών και έχει εγκατασταθεί στον πυρήνα του υποκειμένου, όπου και διασπά εκ των έσω την εξατομικευμένη προσωπικότητα, μεταβάλλοντάς τη σε άμορφο χυλό. Στη θέση της άλλοτε πανίσχυρης «προμηθεϊκής» βούλησης για τη δύναμη, που χαρακτήριζε τον νεωτερικό άνθρωπο στην ανοδική πλευρά της εξελικτικής του καμπύλης, έχει μείνει η αγχώδης εσωτερική αναζήτηση νέων, όλο και πιο ηδονικών μορφών αυτοανάλωσης της επιθυμίας. Είναι ένας ηδονιστικός αυτομηδενισμός. «Στο ένα άκρο του πρόκειται για ένα είδος λαιμαργίας, μια ακόρεστη ζήτηση για περισσότερα, όλο και περισσότερα. Στο άλλο άκρο είναι ένα κράμα εγκατάλειψης, παραίτησης, δειλίας μπροστά στη δυστυχία και τον θάνατο». Ο μηδενισμός μεταβάλλεται έτσι σε πανδημική ψυχοπαθολογία στον σύγχρονο κόσμο. Είναι ασθένεια κοινωνική. Ασθένεια του πολιτισμού, η οποία δεν επιδέχεται θεσμική αντιμετώπιση, η θεραπεία της εξαρτάται πλέον από την αλλαγή των θεσμών αλλά από την αλλαγή των ψυχών: από μία μεταφυσική επανάσταση/μεταστροφή.
Η κοινωνία της ορθοπεταλιάς
Γιάννης Μ. Καλιόρης
Ο αναρχοδυναμικός καπιταλισμός της νεοφιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης -που επέφερε κρίσιμη απόκλιση συμφερόντων μεταξύ κοινωνίας και οικονομίας- ενθρόνισε την αγορά «αυτορυθμιζόμενο» ρυθμιστή των κοινωνικών ανταλλαγών, προάγοντας αποφασιστικά το εμπόρευμα σε καθολική εστία της συμβολικής παραγωγής και ολοκληρώνοντας την αποϊέρωση του κόσμου δια της μετατροπής των στοιχείων του σε αξίες αγοραίες. Παράλληλα εξεθείασε το άτομο ως υποκείμενο αυτοσυνείδητο και χειραφετημένο, αυτουργό της τύχης του και νομιμοποιητική αρχή των αποφάσεων, αλλά ταυτόχρονα το κατέστησε οντότητα ευχείρωτη και ετερόνομη, μαζοποιημένη πρώτη ύλη μιας Ιστορίας δυναμοποιημένης από τη σύγχρονη τεχνοεπιστήμη στο πλαίσιο ενός ασφυκτικού οικονομικού ορισμού της πραγματικότητος και στην υπηρεσία μιας αδήριτης αναγκαιότητος για αέναη ποσοτική μεγέθυνση. Κι αυτό φαντάζει σαν ένας ακόμη ανάβαθμος της «προμηθεϊκής εποποιΐας» του Ανθρώπου, συγκαλύπτοντας έτσι την οπτική των ατόμων ως θυμάτων της Ιστορίας, που αποσταθεροποιούνται και συνθλίβονται από τους μεγάλους διασκελισμούς της, και εν προκειμένω εκβιάζονται σε έπακρον ανταγωνιστικής υπερπροσπάθειας, συμπιεζόμενα από την αυτοδυναμική ενός ανεξέλεγκτου πλέον συστήματος, που έχοντας κίνητρο το κέρδος και κινητήρα τον καθολικό ανταγωνισμό, πλήττει μεταξύ άλλων και την ίδια την ουσία της εξατομίκευσης, αποσαθρώνοντας τις συναπτικές αξίες που θα τη στερέωναν στο αυθεντικό της νόημα. Τα σύγχρονα φανερώματα της καταγωγικής αυτής αντινομίας της καπιταλιστικής κοινωνίας να εγείρει στη συνείδηση των μελών της προσδοκίες και ιδεώδη που πρόκειται αναγκαία να διαστρέψει στην πράξη, επιχειρεί να εκθέσει και το ανά χείρας βιβλίο.
Το συναμφότερον
Γράφουν οι:
Ηλίας Βαβούρας, Βασίλειος Κάλφας, Κωνσταντίνος Μποζίνης, Ιωάννης Γ. Κουρεμπελές, Ελένη Ελ. Οικονόμου, Δημήτριος Αβδελάς, Σωτήριος Μητραλέξης, Γεώργιος Παύλος, Θεόδωρος Ζιάκας, Λάμπρος Σιάσος, Γεώργιος Καλεάδης, Μανόλης Ξεξάκης, Μαρία – Αλεξάνδρα Ντόβα, Άγγελος Δεληβορριάς, Βασιλική Γ. Τζότζολα, Βούλα Πατουλίδου, Αθανάσιος Πολυχρονίδης.
Πνεύμα απελεύθερο από τους καταναγκασμούς και την ευνουχιστική ροπή του «δόγματος», έβαλε στη θέση του μία ευρύστερνη παράδοση. Η ίδια η ελληνική γλώσσα ώς απόθεμα λόγου, εγκαθιστά στη συνείδησή του μία νέα συνθήκη ανάλυσης και σκέψης (Το Συναμφότερον) και επιβάλλει στη σκέψη του προϋπάρχουσες σημασιολογικές αποχρώσεις έκτυπες στον έλληνα λόγο, δίνοντάς του εν συνεχεία τη δυνατότητα να συνεισφέρει εμπλουτιστικά στην κοινή περιοσία, δυνάμει ακριβώς αυτού του Κοινού (Ξυνού) Λόγου. Η έννοια του Συναμφότερου, που διαπερνά έγγλυφα ή υποδόρια όλο το έργο του Κώστα Ζουράρι, αποτελεί την ερμηνευτική κλείδα σχεδόν όλων των εισηγήσεων του τόμου.
Αυτοείδωλον εγενόμην…
Θεόδωρος Ι. Ζιάκας
Το αίνιγμα της ελληνικής ταυτότητας
Ειδική εισαγωγή
Το ελληνικό πρόβλημα σχετίζεται με ένα συγκεκριμένο ανθρωπολογικό φαινόμενο: Την αναπόφευκτη μηδενιστική αποσύνθεση του Ατόμου, όταν φτάσει στην ολοκλήρωσή του. Και τους δύο δρόμους που τότε ανοίγονται: τον ευρύχωρο της υποστροφής σε ένα νέο κολεκτιβισμό και τον στενό και τεθλιμμένο της μεταλλαγής του Ατόμου σε Πρόσωπο και της συναφούς διαφυγής της κοινότητας από την πόλωση ατομοκεντρισμού-κολεκτιβισμού. Ο νεωτερικός άνθρωπος, που τόσο εύκολη έχει την αλαζονική κριτική, ήδη καλείται να αντιμετωπίσει το ίδιο πρόβλημα και μάλιστα σε πλανητική κλίμακα. Είναι τώρα η σειρά του να δει πόσα απίδια παίρνει ο σάκος.
Related Products
Η πολιτική σκέψη του Παπαδιαμάντη
Σαράντος Ι. Καργάκος
Ο Παπαδιαμάντης ως οξύτατος παρατηρητής και κριτής των κοινωνικών πραγμάτων ήταν αδύνατο να αγνοήσει την πολιτική. Δεν είναι αυτός πού εισέρχεται στην πολιτική άλλ’ η πολιτική είναι αυτή πού διεισδύει στο έργο του και αυτός ευθαρσώς τοποθετείται έναντι αυτής. Όσοι ταυτίζουν την πολιτική με κάποιες διακηρύξεις ή με κάποια μορφή ένταξης, ασφαλώς δυσκολεύονται να τοποθετήσουν τον Παπαδιαμάντη σε κάποιο ιδεολογικό ράφι. Ο Παπαδιαμάντης δεν πλησίασε το λαό, ήταν ο ίδιος λαός κι έμεινε ως το τέλος της ζωής του ένας απλός άνθρωπος του λαού, χωρίς να ντρέπεται για την ιδιότητα του αυτή.
Σαν διφορούμενο άγγιγμα (Μούσες 27)
Στέλιος Ράμφος
Ο τίτλος του βιβλίου δηλώνει τον διφορούμενο και γι’ αυτό συχνά δραματικό χαρακτήρα ενός κόσμου ο οποίος ανασαίνει ελεύθερα και συγχρόνως ασφυκτιά στην ατμόσφαιρα των επιλογών του. Το ερώτημα είναι: πώς περνούμε από την τυραννική ανελαστικότητα των μονοσήμαντων αληθειών στην ωριμότητα της αποδοχής του πολυσήμαντου. Από τα περιεχόμενα τα πρώτα έξι κείμενα έχουν ήδη δημοσιευθεί, ενώ το επίμετρο για το ρεμπέτικο και την καθολικότητα του μοναδικού μαζί με τα τέσσερα τελευταία κείμενα είναι ανέκδοτα.
Ουσία και ορισμός
Η προβληματική της ενότητος εις τα οικεία κεφάλαια των «Μετά τα φυσικά» του Αριστοτέλους
[…] Στην μελέτη μας επιχειρούμε να δείξουμε τους δύο διαφορετικούς δρόμους που ακολουθεί ο Αριστοτέλης, προκειμένου να καταδείξει την ενότητα του λόγου της ουσίας. Ο πρώτος δρόμος, ο οποίος βασίζεται στη μέθοδο της λογικής διαιρέσεως, αναδεικνύει και τον τρόπο με τον όποιον θεμελιώνεται η ενότης της κατά τον λόγον ουσίας, του είδους. Προσπαθούμε να φωτίσουμε τόσο το πλατωνικό υπόβαθρο αυτής της μεθόδου, όσο και τα σημεία στα οποία εστιάζεται η αριστοτελική κριτική στη διαιρετική Διαλεκτική της Ακαδημίας. Ο δεύτερος δρόμος, ο οποίος συνίσταται σε μία καθαρώς οντολογική προσέγγιση του προβλήματος της ενότητος του ορισμού, καταλήγει στην εξήγηση των αιτίων της ενότητος της ίδιας της συναμφοτέρου ουσίας, και -βαθύτερα- στην εξήγηση των αιτίων της ενότητος ύλης και μορφής. Προσπαθούμε να δείξουμε ότι τα αίτια αυτά εντοπίζονται σε τρία διαφορετικά επίπεδα -στο πεδίον της Φύσεως, των εν γενέσει και φθορά όντων, στο πεδίον της Οντολογίας, και στο πεδίον της Μεταφυσικής- και επιχειρούμε να ερμηνεύσουμε την αναγωγή των αιτίων από το ένα πεδίον στο άλλο. Μέσα στα πλαίσια του εγχειρήματος αυτού δίδεται ιδιαίτερη έμφασις στη διάκριση του αιτίου της ενότητος της ουσίας, όπως αυτό παρουσιάζεται στο τέλος του Ζ΄ βιβλίου, από το αίτιον της ενότητος της ουσίας, όπως αυτό παρουσιάζεται στο τέλος του Η΄ βιβλίου. […] (από τον πρόλογο της συγγραφέως)
Άμλετ και Δον Κιχώτης
Ivan Turgenev
Οι Δον Κιχώτες ανακαλύπτουν, οι Άμλετ επεξεργάζονται. Πώς, όμως, θα μας ρωτήσουν, μπορούν οι Άμλετ να επεξεργαστούν οτιδήποτε, όταν αμφιβάλλουν για τα πάντα και δεν πιστεύουν σε τίποτα. […] Με βάση το σοφό καταμερισμό της φύσης, απόλυτοι Άμλετ, όπως και απόλυτοι Δον Κιχώτες, δεν υπάρχουν: αυτοί είναι απλά ακραίες εκφράσεις δύο διαφορετικών κατευθύνσεων, σταθμοί που οριοθετούνται από τους ποιητές σε διαφορετικές ατραπούς […] Όπως η αρχή της ανάλυσης έφτασε στον Άμλετ στα όρια της τραγικότητας, έτσι και η αρχή του ενθουσιασμού έφτασε στον Δον Κιχώτη στα όρια του κωμικού, ενώ στην ζωή το απόλυτο κωμικό και το απόλυτο τραγικό απαντώνται σπανίως.
Για το ιερό και το δράμα
Ιωσήφ Βιβιλάκης
Θεατρολογικές προσεγγίσεις
Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει μελετήματα που καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό φάσμα, από την αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα. Θέμα των περισσότερων κειμένων είναι το ιερό με τις διάφορες εκφάνσεις του το οποίο αναζητείται στη συμπλοκή του με το δράμα και τη σκηνή στην πατερική γραμματεία, στην εκκλησιαστική λατρεία και σε θεατρικούς συγγραφείς (όπως ο Ο’ Νήλ, ό Ουίλλιαμς ή ο Τερζάκης), αν και παρουσιάζονται έργα στα οποία κύριος σκοπός είναι η καταγραφή και η ανάδειξή τους (όπως στην περίπτωση του Μ. Καραγάτση και του Παύλου Νιρβάνα). Άλλες στιγμές η ερευνητική ματιά εστιάζει στον μαρασμό των αρχαίων θεάτρων ή στην ιδιαιτερότητα ορισμένων δραμάτων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την επτανησιακή Ευγένα του Μοντσελέζε, μία μοναδική δραματοποίηση συναξαριού, που απηχεί το θρησκευτικό θέατρο της Δύσης στα καθ’ ημάς ή στον Αυξεντιανό μετανοημένο, μια ανελέητη διαλογική σάτιρα της Χριστοκαπηλείας, που γράφτηκε στα μισά του 18ου αιώνα. Αλλού η προσοχή πέφτει στο ανέβασμα θεατρικών παραστάσεων, όπως στη σκανδαλιστική πρώτη σκηνοθεσία του «Χριστού Πάσχοντος» από τον Αλέξη Σολομό, όταν για πρώτη φορά στη νεώτερη Ελλάδα «εμφανίσθηκε» εξαϋλωμένος ο Ιησούς επί σκηνής.
Το αλφαβητάρι του φιλολόγου
Άγγελος Μαντάς
Βασική φιλολογική ορολογία
[…] To βιβλίο έχει τη μορφή λεξικού. Δεν είναι όμως λεξικό, καθώς σε τέτοια επιστημονικά πεδία η εξαντλητική παράθεση της ορολογίας είναι ανέφικτη. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια προσπάθεια αποθησαύρισης όρων. Και πράγματι, αυτό που κυρίως κομίζει το βιβλίο ετούτο είναι η κωδικοποιημένη καταγραφή πληροφοριών και θεωρητικών προβληματισμών, ερανισμένων από τη διάχυτη και ανοικονόμητη σύγχρονη βιβλιογραφία, ως απόκριση σε σχετικά ερεθίσματα. Ερεθίσματα από την προσωπική αναγνωστική εμπειρία, από τη διδακτική περιπέτεια και τέλος από την αναστροφή του συγγραφέα -υπό την ιδιότητά του ως σχολικού συμβούλου φιλολόγων- με τους δασκάλους της λογοτεχνίας. Είναι λοιπόν σαφές ότι δεν μπορεί κανείς να αναζητά πληρότητα στο συγκεκριμένο εγχείρημα, μπορεί όμως -πιστεύουμε- να βρει εγκυρότητα και χρηστικότητα. […] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)
Φρόυντ και Ντοστογιέφσκι
Μιχάλης Κ. Μακράκης
Από τον φόβο στην αγάπη
Το τρίτο αυτό βιβλίο της σειράς «Ψυχολογία της Θρησκείας» αποτελεί κριτική της θεωρίας του Φρόυντ, σύμφωνα με το οιδιπόδειο σύμπλεγμα», για την επιληψία του Ντοστογιέφσκι ως σύμπτωμα νεύρωσης (υστερική επιληψία) εξαιτίας της ενοχής που ένιωθε για τις πατροκτονικές του τάσεις. Την ίδια ενοχή που ένιωθε και ο ήρωάς του Ντιμίτρι στο τελευταίο του έργο Αφελφοί Καραμάζοφ. Το ζήτημα όμως είναι: Μπορεί να εξηγηθεί, με βάση το «οιδιπόδειο», η ενοχή του Ντοστογιέφσκι για το φόνο του πατέρα του. Κι ακόμα περισσότερο, η καταγωγή της θρησκείας. Η ενοχή δηλαδή που ένιωσε ο πρωτόγονος για το φόνο του αρχέγονου πατέρα και ο φόβος της τιμωρίας για την ενοχή του αυτή. Ένας φόβος που μετατράπηκε αργότερα από ανάγκη για εξιλέωση σε αγάπη προς τον πατέρα αυτό, με την εξύψωσή του σε Θεό. Είναι λοιπόν ο φόβος, ο ενοχικός φόβος, που ανάγκασε τον πρωτόγονο να επινοήσει το Θεό. Ή είναι η αγάπη, όχι όμως ως προβολή του πατέρα στο Θεό, όπως θέλει ο Φρόυντ, αλλά η αγάπη στην ταύτισή της με τον ίδιο το Θεό, όπως την αντιλαμβάνεται ο Ντοστογιέφσκι. Η αγάπη αυτή που προσέλκυσε τον άνθρωπο κοντά της, ως «primus amor», αποκαλύπτοντάς του ότι «ο Θεός αγάπη εστίν»; Η θρησκειοψυχολογική αυτή θεώρηση «από το φόβο στην αγάπη», όμοια με την πορεία που ακολούθησε, μαζί με τον κεντρικό ήρωά του, τον Αλιόσα, ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι στο τελευταίο του βιβλίο, είναι η πορεία έρευνας από τον Φρόυντ στον Ντοστογιέφσκι, από τον ενοχικό φόβο στη λυτρωτική αγάπη, που ακολουθεί και ο καθηγητής Μιχ. Μακράκης στο δικό του βιβλίο. Ένα βιβλίο που γι’ αυτό και θα μπορούσε να έχει ως προμετωπίδα: «Η τελεία αγάπη έξω βάλλει τον φόβον».
Πρόσωπον προς Πρόσωπον (Συλλογικό έργο)
Πρόταση εξόδου από την κρίση της Νεωτερικότητας
Επιμέλεια: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΕΡΟΥΚΑΛΗΣ
ΓΡΑΦΟΥΝ: Δ. Γερούκαλης, Σ. Γουνελάς, Θ. Ζιάκας, Ι. Ζώης, Γ. Κοντογιώργης, π. Ν. Λουδοβίκος, Α. Μουστάκης
Τι εννοούμε όταν λέμε πρόσωπο. Βεβαίως το υποκείμενο των σκοπών, των επιθυμιών, τω αντιπαθειών κ.ο.κ. Και προφανώς ακόμα κάτι επιπλέον, αφού πολλά ζώα μπορούν να περιγραφούν παρομοίως, αλλά δεν τα θεωρούμε πρόσωπα… για να είναι κάποιος πρόσωπο με την πλήρη έννοια της λέξεως, πρέπει να είναι υποκείμενο με αίσθηση εαυτού ως υποκειμένου, ένα όν το οποίο ως εκ τούτου σχεδιάζει την ζωή του και πιστεύει σε αξίες ανάλογα με τις οποίες τα διαφορετικά σχέδιά του μοιάζουν χειρότερα ή καλύτερα, κάποιος ο οποίος μπορεί να διαλέγει ανάμεσά τους…
Μια σύγχρονη συζήτηση-κατάθεση στο περί προσώπου διαχρονικό μας πρόβλημα.
Ρωγμές και αγγίγματα (10η Έκδοση)
Δημήτρης Καραγιάννης
Η αναζήτηση νοήματος στη ζωή δε μπορεί να αφορά μόνο κάποιους επαγγελματίες στοχαστές, αλλά αποτελεί φυσική στάση κάθε ανήσυχου πνεύματος που δεν βολεύεται στο κυνήγι της επιβίωσης. Η αναζήτηση της δυναμικής της πίστης δεν μπορεί να αφορά μόνο κάποιους επαγγελματίες θεολόγους, αλλά αποτελεί φυσική στάση κάθε ανθρώπου που δεν βολεύεται στην τήρηση μόνο κάποιων θρησκευτικών κανόνων. Η αναζήτηση της αλήθειας μέσω της αμφισβήτησης της ύπαρξης του Θεού δεν μπορεί να φορά μόνο κάποιους επαγγελματίες άθεους, αλλά αποτελεί φυσική στάση κάθε πιστού που δεν διστάζει να αναγνωρίζει την απιστία του. Η αναζήτηση του προσώπου του Θεού δεν αποτελεί μια μεταφυσική αναζήτηση, αλλά σχετίζεται με την αναζήτηση του ανθρώπινου προσώπου. Δεν είναι παραίτηση από την προσωπική ευθύνη, αλλά προσπάθεια κατανόησης της ανθρώπινης φύσης. Δεν είναι παραίτηση από την επιστημονική γνώση, αλλά αναγνώριση των ορίων της. Δεν μηδενίζει την παρούσα ζωή, αλλά αντίθετα αναζητά τη νοηματοδότησή της.
armosbooks –
giorgios batzas
Πάρα πολύ καλή η μελέτη του κυρίου Ζιάκα αλλά και η αξιολόγηση το ίδιο.
armosbooks –
Γ.Μ. Βαρδαβάς
\»Μειράκια\» σαν και του λόγου μου δεν δικαιούνται να ομιλούν για πνευματικά μεγέθη σαν του Θ.Ι.Ζιάκα. Παρόλα αυτά τολμώ να πω δυο κουβέντες.Το \»Πέρα από το άτομο\» είναι βιβλίο αναφοράς.Ο Ζιάκας είναι από τους λίγους έλληνες στοχαστές με ΑΠΟΨΗ. Χωρίς να τον νοιάζει αν θα γίνει αρεστός λέει τα πράγματα με τ\’όνομα τους. Εξαντλητικός στη διαπραγμάτευση του θέματος του, με πλούσια βιβλιογραφία, τόλμα να εισάγει την προσωποκεντρική σκέψη στην κοινωνική οντολογία και να τη συνθέσει επιτυχημένα με τη θυσιαστική θεωρία του μεγάλου Ρενέ Ζιράρ και την τριλεκτική μέθοδο του Άσγκερ Γιόρν.Το βιβλίο είναι το πρώτο μέρος της μελέτης του συγγραφέα για το ακανθώδες θέμα της ελληνικής ταυτότητας.Το δεύτερο μέρος της μελέτης αποτυπώνεται στο \»Αυτοείδωλον εγενόμην\». Το να συστήσεις ανεπιφύλακτα τα δυο αυτά βιβλία σε κάθε Έλληνα είναι κάτι παραπάνω από αυτονόητο.