Οία

Βάλτερ Πούχνερ

Παραμυθολογικές Μελέτες Α΄
Από την ιταλική αναγέννηση στο ελληνικό λαϊκό παραμύθι

Η μονογραφία αυτή έχει ως θέμα το συναρπαστικό παραμύθι της λησμονημένης μνηστής που έχει γνωρίσει πολλαπλές μεταμορφώσεις σε πρόσωπα, τίτλους και μοτίβα, ενώ έχει διαδοθεί σε όλη την Ευρώπη: ένα βασιλόπουλο χάνει την μνήμη του και ξεχνάει την αγαπημένη του, την οποία ξαναθυμάται με ένα φιλί της βασίλισσας μητέρας του.

Ο καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ καταγράφει και συγκρίνει κείμενα του προφορικού λόγου, ανέκδοτες ελληνικές παραλλαγές, αποκλίσεις και διαφοροποιήσεις του μύθου, εξετάζει το γλωσσικό υλικό, ρήσεις, ρίμες και λογότυπους για να παρουσιάσει μια από τις εξαιρετικές περιπτώσεις μεταφοράς ενός αφηγηματικού θέματος της ιταλικής λογοτεχνίας της Αναγέννησης στον ελληνικό χώρο υπό τη μορφή του παραμυθιού της προφορικής παράδοσης.

Στην αναζήτηση του προτύπου με πειστική επιχειρηματολογία υποστηρίζεται η σπάνια περίπτωση της διατήρησης έμμετρων τμημάτων στις παραλλαγές του παραμυθιού από άγνωστο ελληνικό δραματικό έργο το οποίο πρέπει να ήταν κρητική κωμωδία του 17ου αιώνα, που ίσως παραστάθηκε στον Χάνδακα. Από τις 81 εκδοχές της ιστορίας καταρτίστηκε μία πρόταση αναστήλωσης που προσφέρει μία καλή εικόνα του χιούμορ και της κωμικής υφολογίας, της δραματικότητας και του σασπένς του αρχικού λογοτεχνικού κειμένου.

Βάλτερ Πούχνερ

Δημώδη βιβλία και λαϊκά θεάματα στη Χερσόνησο του Αίμου

Ο τόμος αυτός είναι ο δεύτερος της ενότητας «Συγκριτική Λαογραφία» και περιλαμβάνει μελέτες που βασίζονται στον συνδυασμό μεθοδολογιών, τη Φιλολογία, την Ιστορία της Λογοτεχνίας των βαλκανικών λαών, την Ιστορία του θεάτρου, την ιστορία των νοοτροπιών, αισθητικές και θεματικές προτιμήσεις του αναγνωστικού κοινού, καθώς και τη θρησκειολογία, τη θεατρολογία, την Ιστορική Βαλκανιολογία, τις Μεσογειακές Σπουδές και την Ιστορία του Πολιτισμού. Στο πρώτο μελέτημα του βιβλίου ο συγγραφέας Βάλτερ Πούχνερ χαρτογραφεί δρόμους και διαδρομές της πρόσληψης των δημωδών βιβλίων και των λαϊκών αναγνωσμάτων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου διαφαίνεται ο ξεχωριστός διαμεσολαβητικός ρόλος του Ελληνισμού στους ορθόδοξους λαούς. Αγερμοί, συμβολικά αντικείμενα και μιμητικές πράξεις, μεταμφιέσεις, παραστατικά δρώμενα, μορφές ερασιτεχνικού θεάτρου, κουκλοθέατρο και θέατρο σκιών, μορφές επαγγελματικού λαϊκού θεάτρου, είναι το υλικό του δεύτερου μελετήματος του τόμου. Το κείμενο στοχεύει σε μια πρώτη συγκριτική καταγραφή εκείνων των προδρομικών μορφών του λαϊκού θεάτρου που έχουν εθιμικό υπόστρωμα και εορτολογική δέσμευση, καθώς και των πιο σύνθετων μορφών ερασιτεχνικού και επαγγελματικού λαϊκού θεάτρου, με κανονικές σκηνικές παραστάσεις.

Βάλτερ Πούχνερ

Έθιμα και τραγούδια της Μεσογείου και της Βαλκανικής

Ο τόμος αυτός είναι ο πρώτος της ενότητας «Συγκριτική Λαογραφία» και συγκεντρώνει πέντε μελετήματα υψηλής συστηματικότητας και πυκνής τεκμηρίωσης, τα οποία αντιλαμβάνονται τον χώρο της Μεσογείου και της Βαλκανικής ως, εν μέρει, ενιαίο πολιτισμικό χώρο, χωρίς υπαρκτά σύνορα, ανεξάρτητα από γλώσσες, κρατικές διοικήσεις και εθνοτικές διαρθρώσεις. Στο επίκεντρο των αναζητήσεων του Βάλτερ Πούχνερ, από τη μια πλευρά, ο Λάζαρος και το πλέγμα των εθίμων γύρω από την ανάσταση του αγαπημένου Φίλου του Χριστού, μέσα στον θρίαμβο της άνοιξης, και, από την άλλη, τα δρώμενα γύρω από τη διαπόμπευση και τον θάνατο του προδότη μαθητή του θεανθρώπου, αρνητική αντίστιξη στην κατάνυξη και την αγάπη, τη θλίψη του Επιταφίου και την αγαλλίαση της Ανάστασης. Στο βιβλίο περιέχονται κείμενα για το «κορίτσι της βροχής», τις πομπές και λιτανείες σε καιρούς ανομβρίας, για το αποκριάτικο δικαστήριο, θεσμό για την επίλυση των διαφορών πριν από τη Σαρακοστή, και για τους εκστατικούς χορούς των Αλογανθρώπων και των Αναστενάριων.