Ο Βράχος και τα τέσσερα κουαρτέτα

Ο Βράχος και τα τέσσερα κουαρτέτα

Κι όταν αποφάσισαν οι πατέρες σας ποια θέση θα πάρει και του Θεού το σπίτι, κι όρισαν για κάθε άγιο μπελά, απόστολο και μάρτυρα ένα κλουβί, όπου για πάντα πια θ’ ανήκει, έβαλαν μπρος για την αυτοκρατορία, την ανάπτυξη και τη βιομηχανία. Μ’ εξαγωγές σιδήρου κι άνθρακος, ειδών ένδυσης από βαμβάκι, διαφωτισμό του πνεύματος πέρα ως πέρα, μη εξαιρουμένου του κεφαλαίου κι ένα σωρό εκδοχές του Θείου Λόγου στη διάθεση της καθεμιάς και του καθένα, βεβαία των Βρετανών η ράτσα για την αποστολή της, αισίως κι ασφαλώς την έφερε εις πέρας, αφήνοντας πίσω στην πατρίδα, στη νάρκη του αφύλακτο το τέρας.

Ο ΒΡΑΧΟΣ, Μέρος I

Ο Βράχος και τα τέσσερα κουαρτέτα

Ο Έλιοτ πίστευε ότι όλη η σύγχρονη λογοτεχνία είχε διαφθαρεί από αυτό που ονόμαζε «κοσμικότητα». Η οποία δεν είναι σε θέση να προσεγγίσει την έννοια του υπερφυσικού, που θα έπρεπε να είναι η πρώτη μας έγνοια. Ο Βράχος (The Rock) απέβλεπε στην επαναφορά της τελετουργίας. Στη σύμπραξη των καλλιτεχνών-ηθοποιών με το κοινό και, κατ’ ακολουθία, στη συγκρότηση/οικοδόμηση κοινότητας με βάση την πίστη στον Θεό. Λέει ξεκάθαρα στο Δεύτερο χορικό:

• Μα ούτε μια κοινωνία να ζει αληθινά μπορεί, αν τον Θεό, που την κρατά σφικτά δεμένη, δεν υμνεί.

Παραστάσεις του Βράχου δόθηκαν το καλοκαίρι του 1934. Έλαβαν μέρος 51 κύρια πρόσωπα και 300 περίπου κομπάρσοι-ηθοποιοί. Τον ίδιο χρόνο ο Βράχος κυκλοφόρησε στην Αγγλία και σε βιβλίο από τους Faber & Faber, αλλά από τότε δεν ξανατυπώθηκε. Στις επόμενες δεκαετίες μέχρι σήμερα δεν έγιναν παραστάσεις του έργου. Ενώ στις αναρίθμητες μελέτες και τα βιβλία που γράφτηκαν, στις διδασκαλίες και τις διαλέξεις που γίνονται γενικά για το έργο του Έλιοτ, ο Βράχος απουσιάζει ή εισπράττει ελάχιστη προσοχή. Ο ίδιος ο Έλιοτ κρατά από το έργο αυτό μόνο τα χορικά, που τυπώνονται σε όλες τις μεταγενέστερες εκδόσεις των ποιητικών του έργων. Αλλά ούτε στα χορικά δόθηκε ποτέ καμιά ιδιαίτερη προσοχή. Παρά τη θεμελιώδη αξία τους στην κατανόηση του διεθνώς αναγνωρισμένου μεταγενέστερου έργου του (μετά την Έρημη Χώρα), του Τέσσερα Κουαρτέτα. Γι’ αυτό και ο Βράχος δεν μεταφράστηκε ποτέ, ως σήμερα, στα ελληνικά.

Ο Βράχος και τα Τέσσερα Κουαρτέτα κυκλοφόρησαν πρώτη φορά το 1943.

Το πρώτο τους μέρος, το «Burnt Norton», είχε ήδη γραφτεί το 1935 ως στίχοι που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί στο Murder in the Cathedral, που ανεβάστηκε το 1935. Τα Τέσσερα Κουαρτέτα θα ακολουθούσαν την τακτική της σύγχρονης πλέον ποιητικής αισθητικής. Εκείνης που ούτε λέγει ούτε κρύπτει αλλά σημαίνει, την οποία θα δυσκολευόταν πολύ ν’ απορρίψει ἡ κριτική. Αλλά τα Κουαρτέτα δεν θα θυσίαζαν ούτε ένα ιώτα από το περιεχόμενο των χορικών και γενικά των μηνυμάτων του Βράχου. Όπως θα διαπιστώσουν οι σύγχρονοι Έλληνες αναγνώστες· απλώς θα το εξέφραζαν με τρόπο συμβατό με τα μέτρα της τρέχουσας, κοσμικής λογοτεχνίας κι αν δεν καταλάβαιναν πάλι οι κριτικοί, ας μην καταλάβαιναν, ο ποιητής θα είχε κάνει το καθήκον του. Για τον Βράχο και τα τέσσερα κουαρτέτα γράφει ο Γιάννης Αντωνιάδης στο Bookfeed.

Ο Βράχος και τα τέσσερα κουαρτέτα